Author

Z dziejów polskiej emigracji politycznej po 1939 (...)

Redaktor: Patryk Pleskot
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-623-7
Oprawa: twarda
Liczba stron: 461, [1]

Zbiór tekstów dotyczących polskiej emigracji od wybuchu II wojny światowej do epoki „Solidarności”. Publikacja nie stanowi monografii postawionego zagadnienia, ale odzwierciedla rozmaite zainteresowania naukowe autorów. W artykułach pojawiają się zarówno portrety zbiorowe, jak i indywidualne polskich emigrantów.

Autorzy tekstów omawiają m.in. działalność różnych polskich organizacji powstałych poza granicami kraju po 1939 roku. Część książki poświęcono zagadnieniom kulturalnym, a także niektórym mniej znanym działaczom emigracyjnym. Całość wieńczy rozdział traktujący o polityce rządu Margaret Thatcher wobec polskich emigrantów w okresie stanu wojennego.

Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Rosenburg – Federalne Ministerstwo Sprawiedliw(...)

Wydawca: Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz, Berlin [2019]
Tłumaczenie: Magdalena Bainczyk
ISBN: 978-83-947075-4-5
Oprawa: miękka
Liczba stron: [76]

Publikacja towarzyszy wystawie Rosenburg – Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości Niemiec w cieniu narodowosocjalistycznej przeszłości, przygotowanej przez Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz.

W 2012 r. Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz powołało niezależną komisję naukową, która zbadała podejście tego urzędu do nazistowskiej przeszłości swoich pracowników, do ścigania zbrodni związanych z Holokaustem, do amnestii i przedawnienia tych zbrodni. W wyniku badań jednoznacznie ustalono, że w Ministerstwie Sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec w latach 50. i 60. XX wieku (które wówczas miało swoją siedzibę w Rosenburgu) pracowało wielu prawników wcześniej związanych z wymiarem sprawiedliwości Rzeszy i uwikłanych w bezprawie tamtych czasów.

Efekty prac komisji przedstawiono w książce Die Akte Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Zeit (wyd. 2016), również dostępnej w Bibliotece Instytutu Zachodniego. Dla szerszej publiczności przygotowano wystawę w różnych wersjach językowych, prezentowaną w Niemczech od 2017 r., w Stanach Zjednoczonych w 1. połowie 2019 r. , w Polsce od jesieni 2019 r. (w tym w Poznaniu od 9 stycznia do 14 lutego 2020 r. ).

Historia Polski, Książki,

Pamięć Kresów – Kresy w pamięci / pod redakc(...)

Redaktor: Bogusław Tracz
Wydawcy: Muzeum w Gliwicach, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice – Gliwice – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-662-6
Oprawa: miękka
Liczba stron: 390

W książce Pamięć Kresów – Kresy w pamięci opublikowano materiały z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w Gliwicach 25-27 X 2017 r. Autorami zamieszczonych artykułów są reprezentanci różnych dziedzin humanistyki, m.in. historii, socjologii, politologii oraz literaturoznawstwa. Badacze przedstawiają z różnych punktów widzenia kwestię szeroko rozumianej pamięci polskich Kresów Wschodnich, począwszy od rugowania Kresów z dyskursu publicznego w PRL, po ich idealizację i mitologizację w przestrzeni prywatnej oraz włączenie do „narodowego imaginarium”.

Szczególnym tematem badawczym poruszanym w publikacji jest pamięć Kresów na Górnym Śląsku, wśród osiadłych tam powojennych repatriantów oraz ich potomków. Wspomnienia te, zanikające w kolejnych pokoleniach, wracają pod wpływem opowieści rodzinnych, zachowanych pamiątek oraz podróży sentymentalnych. Autorzy tekstów przypominają również kilka postaci i organizacji, które w swojej działalności starały się kultywować pamięć o Kresach Wschodnich.

Problematyka europejska, Stosunki międzynarodowe,

Die Militarisierung der EU. Der (un)aufhaltsame We(...)

Autorzy: Claudia Haydt, Jürgen Wagner
Wydawca: Edition Berolina, Berlin 2018
ISBN: 978-3-95841-087-9
Oprawa: miękka
Liczba stron: 303, [1]

Od lat elity polityczne, gospodarcze i wojskowe Europy Zachodniej starają się przekształcić Unię Europejską w znaczącą potęgę na równi z krajami takimi jak USA czy Chiny. Aby chronić własne interesy, Unia realizuje strategię geograficzną koncentrującą się na rozszerzeniu strefy wpływów i rozwoju wszechstronnych zdolności wojskowych. Claudia Haydt i Jürgen Wagner krytykują stosowanie imperialnych oraz militarystycznych praktyk, opisując anatomię wyłaniającej się potęgi wojskowej.

Według autorów książki Die Militarisierung der EU pod przywództwem francuskim i niemieckim następuje nasilenie tych procesów: nowy budżet na uzbrojenie, nowe struktury wojskowe i europejski rynek zbrojeniowy zdecydowanie przyspieszają ich realizację. C. Haydt i J. Wagner sugerują, że grozi to trwałą zmianą charakteru Unii w negatywnym kierunku.

Historia Polski, Książki,

Wielkopolskie drogi do niepodległości. Powstanie(...)

Redakcja naukowa: Olaf Bergmann, Elżbieta Wojcieszyk
Wydawcy: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, Instytut Pamięci Narodowej, Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, Poznań – Warszawa 2018
ISBN: 978-83-8098-518-6
Oprawa: twarda
Liczba stron: 200

Praca zbiorowa Wielkopolskie drogi do niepodległości przypomina różne drogi wiodące Polaków z zaboru pruskiego do odzyskania państwowości. Ważnym wydarzeniem poprzedzającym wybuch Powstania Wielkopolskiego było – opisane w pierwszym artykule – zwołanie polskiego Sejmu Dzielnicowego, który obradował w Poznaniu od 3 do 5 grudnia 1918 roku. Posłowie Sejmu Dzielnicowego wyrazili wówczas wolę zjednoczenia z Polską i powołali tymczasowy organ władzy, Naczelną Radę Ludową.

Autorzy kolejnych rozdziałów przywołują wydarzenia z okresu Powstania, rozgrywające się w różnych częściach Wielkopolski: przejmowanie władzy w miastach, walki zbrojne o granice oraz późniejsze sposoby upamiętniania wydarzeń powstańczych. Jeden z tekstów poświęcono postaci szczególnie zasłużonej dla dziejów Powstania – doktorowi Ireneuszowi Wierzejewskiemu, naczelnemu lekarzowi armii wielkopolskiej.

Książka wydana w stulecie wybuchu Powstania Wielkopolskiego sięga do tematów rzadziej poruszanych w literaturze, przypominając zapomniane fakty oraz lokalne historie.

Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka

Redakcja naukowa: Paweł Kosiński
Tłumaczenie: Viktor Grotowicz
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-715-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 168

Hans Frank, stojący na czele Generalnego Gubernatorstwa od jesieni 1939 do początku 1945 roku, pozostawił spisane świadectwo swojej działalności w postaci diariusza czynności gubernatora generalnego, z dołączonymi protokołami i stenogramami posiedzeń oraz skorowidzami – razem 40 tomów maszynopisów. Dokumenty te, zachowane do dziś, stanowią niepowtarzalne źródło historyczne, ukazujące realia okupacyjne na ziemiach polskich.

Publikacja Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka zawiera komplet 33 zapisów z pierwszego tomu diariusza czynności, datowanych od października do grudnia 1939 roku. Uzupełniają je 3 protokoły i stenogramy posiedzeń gremiów kierowniczych Generalnego Gubernatorstwa, którym przewodniczył Hans Frank w 1939 roku.

Część z zamieszczonych w książce 36 dokumentów nie była dotychczas nigdzie opublikowana, niektóre tylko we fragmentach. Tom stanowi zapowiedź wydania całości dziennika Hansa Franka.

Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego, Problematyka europejska,

Renovatio Europæ. O hesperialistyczną reformę E(...)

Redaktor: David Engels
Wydawca: Instytut Zachodni, Poznań 2019
ISBN: 978-83-61736-96-7
Oprawa: miękka
Liczba stron: 209, [1]

Książka jest owocem inicjatywy badawczej „Renovatio Europae” podjętej w Instytucie Zachodnim w Poznaniu. W jej ramach w latach 2018-2019 międzynarodowe zespoły ekspertów przedmiotem rozważań uczyniły sprawę palącej potrzeby reformy Unii Europejskiej. Jedna z grup, obradująca pod kierownictwem prof. Davida Engelsa, zajmowała się kwestią „Tożsamość i wartości”. Debata na ten temat odbyła się 6 marca 2019 roku w Warszawie.

Autorzy poszczególnych rozdziałów Renovatio Europæ, pochodzący z najróżniejszych kontekstów intelektualnych, politycznych i narodowych, ukazują obraz obecnej sytuacji zachodniej cywilizacji. Według referentów Europa może liczyć się w przyszłości tylko wtedy, gdy nie zapomni o swoich historycznych korzeniach. Teksty zamieszczone w tomie przedstawiają różne punkty widzenia na problem, w jaki sposób powrót do historycznej tożsamości może doprowadzić do wewnętrznego i zewnętrznego wzmocnienia Europy.

Publikacja została również wydana w wersjach językowych niemieckiej oraz angielskiej, które są dostępne w Bibliotece Instytutu Zachodniego: Renovatio Europæ. Plädoyer für einen hesperialistischen Neubau Europas (Lüdinghausen – Berlin 2019) oraz Renovatio Europae. For a hesperialist renewal of Europe (Groningen 2019).

Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Literatura a polityka kulturalna w Prusach Wschodn(...)

Autorka: Magdalena Kardach
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2018
Seria: Filologia Germańska – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ISBN: 978-83-232-3336-7
Oprawa: miękka
Liczba stron: 336, [1] strona, [26] stron i [3] karty tablic

Autorka publikacji przedstawia krajobraz kulturowy Prus Wschodnich w latach 1933-1945, analizując oddziaływania między literaturą widzianą jako dziedzinę antropologicznie rozumianej kultury a historią.

Wychodząc z założenia, że literatura stanowi odzwierciedlenie świadomości społeczeństwa, w którym powstaje, Magdalena Kardach bada utwory pisarzy wschodniopruskich, poszukując w nich przejawów mitu niemieckiego wschodu. Według badaczki symbolika wykorzystywana przez twórców oscylowała wokół podstawowych elementów: narodu, ziemi ojczystej, ojcowizny, obowiązku wobec ziemi oraz krajobrazu.

Analiza poszczególnych dzieł ukazuje, w jaki sposób Prusy Wschodnie przekształcały się w mentalności społeczeństwa w bastion i przedmurze niemieckości na Wschodzie. Autorka podkreśla m.in. znaczący wpływ doświadczenia II wojny światowej, odzwierciedlonego w utworach literackich pisarzy wschodniopruskich.

Historia Polski, Książki,

Gemeinschaftslager der DAF Nr 22. Obóz pracy przy(...)

Autorzy: Bogumił Rudawski, Jerzy Osypiuk
Wydawcy: Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne, Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”, Nekla 2018
ISBN: 978-83-939-660-5-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 240

W latach 1942-1943 w wielkopolskiej Nekli funkcjonował stworzony przez hitlerowskie władze okupacyjne obóz pracy przymusowej dla Żydów wykorzystywanych jako siła robocza przy budowie torów kolejowych. Na podstawie analizy dokumentów archiwalnych z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz Archiwów Państwowych w Poznaniu i Łodzi powstała książka opisująca dzieje tego obozu: Gemeinschaftslager der DAF nr 22. Obóz pracy przymusowej dla Żydów w Nekli w latach 1942-43.

Ważną część publikacji stanowi Imienny wykaz żydowskich pracowników przymusowych w Nekli zestawiony przez dra Bogumiła Rudawskiego z Instytutu Zachodniego. Spis obejmuje 921 ułożonych alfabetycznie nazwisk osób zidentyfikowanych na podstawie źródeł archiwalnych, między innymi korespondencji pomiędzy niemiecką firmą „Otto Trebitz. Tiefbau” prowadzącą prace kolejowe a administracją łódzkiego getta. Inne zamieszczone w książce dokumenty i fragmenty wspomnień również obrazują tragedię ofiar obozu w Nekli, z których zginęła ponad połowa uwięzionych. Publikacja przywraca pamięć o więźniach z Nekli, przypominając ich z imienia i nazwiska.

Jednym z tych, którzy przeżyli, był Arie Goldstein urodzony w 1927 roku w Widawie w Łódzkiem. Trafił on do nekielskiego obozu pracy w wieku 15 lat. Po wielu latach Goldstein zdecydował się spisać swoje drastyczne wspomnienia z czasów okupacji hitlerowskiej. Zostały one wydane w języku polskim jako Wszyscy umrzemy, a ty będziesz żył (Nekla 2019) i są również dostępne w Bibliotece Instytutu Zachodniego.

Aktualności, Problematyka europejska,

European strategy in the 21st century. New future (...)

Autor: Sven Biscop
Wydawca: Routledge, Taylor & Francis Group, London – New York 2018
ISBN: 978-1-138-38472-9
Oprawa: miękka
Liczba stron: XI, [1], 153

Autor książki European strategy in the 21^st century przedstawia nową teoretyczną narrację na temat globalnej roli Unii Europejskiej. Sven Biscop stawia pytanie: „Czy Europa, stara potęga, zapomniała, czym jest siła?”, a także próbuje określić, w jaki sposób należy kształtować przyszłą strategię bloku.

Biscop uważa, że egzekwowanie przez Unię Europejską trwałych modeli pokoju i stabilności w niestabilnych i niepewnych społeczeństwach jest warunkiem wstępnym promowania uniwersalnych wartości, takich jak demokracja, prawa człowieka i dobre rządy. Jednak zasadnicze znaczenie dla konceptualizacji przyszłej strategii dla Europy i Unii Europejskiej ma według autora European strategy określenie związku między wartościami a geopolityką oraz długoterminowej wizji międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Publikacja ma zachęcać do nowego spojrzenia na rolę Unii Europejskiej na arenie światowej.

Nowsze

Starsze