Author

Gliwice. Biografia miasta / Bogusław Tracz

Autor: Bogusław Tracz
Wydawca: Muzeum w Gliwicach, Gliwice 2019
ISBN: 978-83-951199-3-4
Oprawa: miękka
Liczba stron: 591, [1]

Gliwice początkowo były niedużym miasteczkiem usytuowanym na uboczu głównych szlaków i wydarzeń. Wraz z postępem industrializacji przybywało mieszkańców. Gliwice stały się ważnym ośrodkiem regionu przemysłowego, a w 1922 roku – miastem nadgranicznym po niemieckiej stronie granicy. Włączenie do Polski w 1945 roku zapoczątkowało kolejny rozdział w dziejach miejscowości.

Książka wydana przez Muzeum w Gliwicach zawiera zebraną przez Bogusława Tracza historię miasta od pradziejów do początku XXI wieku. Autor skupia się szczególnie na czasach od przejęcia władzy przez Hohenzollernów w połowie XVIII wieku do lat współczesnych, czyli na okresach historycznych dotąd rzadziej omawianych w publikacjach naukowych dotyczących miasta nad Kłodnicą. Całość wzbogacają liczne ilustracje pochodzące głównie ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Historia Polski, Książki,

Życie rzeczy w powojennej Polsce / Agata Zborowsk(...)

Autor: Agata Zborowska
Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019
Seria: „Communicare”
ISBN: 978-83-235-3956-8
Oprawa: miękka
Liczba stron: 347 stron, [20] stron tablic

Życie rzeczy w powojennej Polsce opowiada o kilku latach po drugiej wojnie światowej z perspektywy codziennych przedmiotów, tak rzeczywistych, jak i wyobrażonych: o poszukiwaniach ukrytego skarbu, o gościnnych przedmiotach na Ziemiach Odzyskanych, o szabrze, o zachodnich darach płynących do Polski (UNRRA), jak również o nowych przedmiotach kształtujących nowy socjalistyczny porządek. To także opowieść o długu zaciągniętym u poprzednich właścicieli przejmowanych przedmiotów, który w okresie powojennego niedoboru staje się częścią polskiej tożsamości.

Agata Zborowska analizuje zróżnicowane materiały (oficjalne dokumenty, pamiętniki i wspomnienia, beletrystykę, filmy, fotografie, plakaty), które traktuje jako źródło wiedzy o sposobach funkcjonowania przedmiotów oraz wyobrażeniach na ich temat. Autorka przedstawia trzy studia przypadku zorganizowane wokół kategorii rzeczy „znalezionych”, „gościnnych” i „nowych”, które oświetlają z różnych perspektyw relacje między przedmiotami a ich właścicielami. A. Zborowska nie rekonstruuje biografii konkretnych przedmiotów, ale próbuje poprzez rzeczy dotrzeć do historii.

Historia Niemiec, Historia Polski,

Totalitarianism in the borderland. Ethnicity, poli(...)

Redakcja: Adam Dziurok, Adam Dziuba, Sebastian Rosenbaum, Bogusław Tracz
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Katowice – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-757-9
Oprawa: miękka
Liczba stron: 284

W 2019 roku ukazał się w języku angielskim numer specjalny katowickiego półrocznika „CzasyPismo” zatytułowany Totalitarianism in the borderland. Zebrano w nim artykuły, których pierwodruki w języku polskim zamieszczono wcześniej na łamach półrocznika.

Autorzy poszczególnych tekstów omawiają charakterystyczne dla ziem pogranicza problemy etniczne, oddziaływanie totalitarnych reżimów na wielu płaszczyznach, a wszystko w kontekście obecności przemysłu na Górnym Śląsku – w dobie III Rzeszy oraz Polski ludowej, czyli w latach 1933-1989.

Historia Polski, Historia powszechna,

Polacy w austriackich obozach barakowych dla uchod(...)

Autor: Zygmunt Lasocki (1867-1948)
Opracowanie naukowe: Andrzej Aksamitowski, Henryk Walczak
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019
ISBN: 978-83-7972-268-6
Liczba stron: 460

Problem internowania tysięcy Polaków oraz przedstawicieli innych narodów w obozach na terytorium Austrii w latach 1914-1918 jest rzadko poruszany w polskiej literaturze historycznej. Zygmunt Lasocki, autor książki Polacy w austriackich obozach barakowych dla uchodźców i internowanych, jako poseł do parlamentu austriackiego podejmował w okresie I wojny światowej liczne starania o uwolnienie ludzi przetrzymywanych w obozach w okrutnych warunkach. W 1929 roku Lasocki opublikował swoje wspomnienia z lat 1914-1918, w których zamieścił zebrany przez siebie materiał źródłowy na temat Polaków, Rusinów i Żydów nieludzko traktowanych w ramach „opieki rządowej” w Austrii i na Węgrzech.

Obecna edycja wspomnień Zygmunta Lasockiego przygotowana przez historyków z Uniwersytetu Szczecińskiego została wzbogacona o wiadomości zawarte w Tekach Lasockiego, przechowywanych w Bibliotece PAN i PAU w Krakowie, a także o liczne załączniki i przypisy poszerzające kontekst informacji i przemyśleń zawartych w tekście wspomnień.

Historia Polski, Historia powszechna,

Z dziejów polskiej emigracji politycznej po 1939 (...)

Redaktor: Patryk Pleskot
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-623-7
Oprawa: twarda
Liczba stron: 461, [1]

Zbiór tekstów dotyczących polskiej emigracji od wybuchu II wojny światowej do epoki „Solidarności”. Publikacja nie stanowi monografii postawionego zagadnienia, ale odzwierciedla rozmaite zainteresowania naukowe autorów. W artykułach pojawiają się zarówno portrety zbiorowe, jak i indywidualne polskich emigrantów.

Autorzy tekstów omawiają m.in. działalność różnych polskich organizacji powstałych poza granicami kraju po 1939 roku. Część książki poświęcono zagadnieniom kulturalnym, a także niektórym mniej znanym działaczom emigracyjnym. Całość wieńczy rozdział traktujący o polityce rządu Margaret Thatcher wobec polskich emigrantów w okresie stanu wojennego.

Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Rosenburg – Federalne Ministerstwo Sprawiedliw(...)

Wydawca: Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz, Berlin [2019]
Tłumaczenie: Magdalena Bainczyk
ISBN: 978-83-947075-4-5
Oprawa: miękka
Liczba stron: [76]

Publikacja towarzyszy wystawie Rosenburg – Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości Niemiec w cieniu narodowosocjalistycznej przeszłości, przygotowanej przez Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz.

W 2012 r. Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz powołało niezależną komisję naukową, która zbadała podejście tego urzędu do nazistowskiej przeszłości swoich pracowników, do ścigania zbrodni związanych z Holokaustem, do amnestii i przedawnienia tych zbrodni. W wyniku badań jednoznacznie ustalono, że w Ministerstwie Sprawiedliwości Republiki Federalnej Niemiec w latach 50. i 60. XX wieku (które wówczas miało swoją siedzibę w Rosenburgu) pracowało wielu prawników wcześniej związanych z wymiarem sprawiedliwości Rzeszy i uwikłanych w bezprawie tamtych czasów.

Efekty prac komisji przedstawiono w książce Die Akte Rosenburg. Das Bundesministerium der Justiz und die NS-Zeit (wyd. 2016), również dostępnej w Bibliotece Instytutu Zachodniego. Dla szerszej publiczności przygotowano wystawę w różnych wersjach językowych, prezentowaną w Niemczech od 2017 r., w Stanach Zjednoczonych w 1. połowie 2019 r. , w Polsce od jesieni 2019 r. (w tym w Poznaniu od 9 stycznia do 14 lutego 2020 r. ).

Historia Polski, Książki,

Pamięć Kresów – Kresy w pamięci / pod redakc(...)

Redaktor: Bogusław Tracz
Wydawcy: Muzeum w Gliwicach, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice – Gliwice – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-662-6
Oprawa: miękka
Liczba stron: 390

W książce Pamięć Kresów – Kresy w pamięci opublikowano materiały z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w Gliwicach 25-27 X 2017 r. Autorami zamieszczonych artykułów są reprezentanci różnych dziedzin humanistyki, m.in. historii, socjologii, politologii oraz literaturoznawstwa. Badacze przedstawiają z różnych punktów widzenia kwestię szeroko rozumianej pamięci polskich Kresów Wschodnich, począwszy od rugowania Kresów z dyskursu publicznego w PRL, po ich idealizację i mitologizację w przestrzeni prywatnej oraz włączenie do „narodowego imaginarium”.

Szczególnym tematem badawczym poruszanym w publikacji jest pamięć Kresów na Górnym Śląsku, wśród osiadłych tam powojennych repatriantów oraz ich potomków. Wspomnienia te, zanikające w kolejnych pokoleniach, wracają pod wpływem opowieści rodzinnych, zachowanych pamiątek oraz podróży sentymentalnych. Autorzy tekstów przypominają również kilka postaci i organizacji, które w swojej działalności starały się kultywować pamięć o Kresach Wschodnich.

Problematyka europejska, Stosunki międzynarodowe,

Die Militarisierung der EU. Der (un)aufhaltsame We(...)

Autorzy: Claudia Haydt, Jürgen Wagner
Wydawca: Edition Berolina, Berlin 2018
ISBN: 978-3-95841-087-9
Oprawa: miękka
Liczba stron: 303, [1]

Od lat elity polityczne, gospodarcze i wojskowe Europy Zachodniej starają się przekształcić Unię Europejską w znaczącą potęgę na równi z krajami takimi jak USA czy Chiny. Aby chronić własne interesy, Unia realizuje strategię geograficzną koncentrującą się na rozszerzeniu strefy wpływów i rozwoju wszechstronnych zdolności wojskowych. Claudia Haydt i Jürgen Wagner krytykują stosowanie imperialnych oraz militarystycznych praktyk, opisując anatomię wyłaniającej się potęgi wojskowej.

Według autorów książki Die Militarisierung der EU pod przywództwem francuskim i niemieckim następuje nasilenie tych procesów: nowy budżet na uzbrojenie, nowe struktury wojskowe i europejski rynek zbrojeniowy zdecydowanie przyspieszają ich realizację. C. Haydt i J. Wagner sugerują, że grozi to trwałą zmianą charakteru Unii w negatywnym kierunku.

Historia Polski, Książki,

Wielkopolskie drogi do niepodległości. Powstanie(...)

Redakcja naukowa: Olaf Bergmann, Elżbieta Wojcieszyk
Wydawcy: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, Instytut Pamięci Narodowej, Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, Poznań – Warszawa 2018
ISBN: 978-83-8098-518-6
Oprawa: twarda
Liczba stron: 200

Praca zbiorowa Wielkopolskie drogi do niepodległości przypomina różne drogi wiodące Polaków z zaboru pruskiego do odzyskania państwowości. Ważnym wydarzeniem poprzedzającym wybuch Powstania Wielkopolskiego było – opisane w pierwszym artykule – zwołanie polskiego Sejmu Dzielnicowego, który obradował w Poznaniu od 3 do 5 grudnia 1918 roku. Posłowie Sejmu Dzielnicowego wyrazili wówczas wolę zjednoczenia z Polską i powołali tymczasowy organ władzy, Naczelną Radę Ludową.

Autorzy kolejnych rozdziałów przywołują wydarzenia z okresu Powstania, rozgrywające się w różnych częściach Wielkopolski: przejmowanie władzy w miastach, walki zbrojne o granice oraz późniejsze sposoby upamiętniania wydarzeń powstańczych. Jeden z tekstów poświęcono postaci szczególnie zasłużonej dla dziejów Powstania – doktorowi Ireneuszowi Wierzejewskiemu, naczelnemu lekarzowi armii wielkopolskiej.

Książka wydana w stulecie wybuchu Powstania Wielkopolskiego sięga do tematów rzadziej poruszanych w literaturze, przypominając zapomniane fakty oraz lokalne historie.

Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka

Redakcja naukowa: Paweł Kosiński
Tłumaczenie: Viktor Grotowicz
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-715-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 168

Hans Frank, stojący na czele Generalnego Gubernatorstwa od jesieni 1939 do początku 1945 roku, pozostawił spisane świadectwo swojej działalności w postaci diariusza czynności gubernatora generalnego, z dołączonymi protokołami i stenogramami posiedzeń oraz skorowidzami – razem 40 tomów maszynopisów. Dokumenty te, zachowane do dziś, stanowią niepowtarzalne źródło historyczne, ukazujące realia okupacyjne na ziemiach polskich.

Publikacja Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka zawiera komplet 33 zapisów z pierwszego tomu diariusza czynności, datowanych od października do grudnia 1939 roku. Uzupełniają je 3 protokoły i stenogramy posiedzeń gremiów kierowniczych Generalnego Gubernatorstwa, którym przewodniczył Hans Frank w 1939 roku.

Część z zamieszczonych w książce 36 dokumentów nie była dotychczas nigdzie opublikowana, niektóre tylko we fragmentach. Tom stanowi zapowiedź wydania całości dziennika Hansa Franka.

Nowsze

Starsze