Author

Utwory powstańcze / Roman Tadeusz Wilkanowicz

Autor: Wilkanowicz, Roman Tadeusz (1886-1933)
Wybór, opracowanie i wstęp: Kiec, Izolda
Wydawca: Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2018
ISBN: 978-83-945698-9-1
Seria: Wielkopolskie mikrohistorie, t. 5
Oprawa: twarda
Liczba stron: 533

Tobie Polsko, ta kropla krwi wrzącej,
Tobie Polsko, tych naszych serc bicie,
Tobie każdy cień myśli gorącej,
Tobie wszystko, na śmierć i na życie!

Powyższe słowa często są przywoływane przy okazji obchodów kolejnych rocznic wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, jednak ich autor, Roman Tadeusz Wilkanowicz (1886-1933), pozostaje wciąż postacią mało znaną. Co więcej niejednokrotnie jest mylony z własnym synem, również Romanem Tadeuszem (1909-1944), który był grafikiem i uczestnikiem konspiracji okupacyjnej w Warszawie.

Przywrócenia pamięci Romana T. Wilkanowicza – powstańca wielkopolskiego, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920, korespondenta wojennego, a zarazem poety, satyryka i dziennikarza – podjęła się Izolda Kiec, która w książce Utwory powstańcze zebrała jego rozproszone teksty. Obok wierszy oraz wspomnień i refleksji z okresu Powstania Wielkopolskiego w publikacji znalazły się również inne utwory patriotyczne, w tym elegie oraz teksty inspirowane postaciami wielkich Polaków. Zebrane utwory poprzedza obszerny rozdział wstępny autorstwa Izoldy Kiec, zatytułowany Bard wielkopolskiej wolności. Wykorzystując liczne odnalezione dokumenty oraz źródła drukowane, autorka wstępu zgłębia kontekst historyczny opublikowanych utworów, aby przywołać zapomniane fragmenty bogatej biografii Romana T. Wilkanowicza.

Książka wydana w serii Wielkopolskie mikrohistorie, okraszona na okładce satyrycznym wizerunkiem Wilkanowicza, przypomina o twórcy, który przedstawiając swoje racje w niepokorny, emocjonalny sposób, dążył do utworzenia wolnej, niepodległej i sprawiedliwej dla wszystkich Polski.

Historia Polski, Historia powszechna,

Paderewski / Aleksander Laskowski, Sylwia Wachow(...)

Autorzy: Aleksander Laskowski, Sylwia Wachowska
Wydawca: Dom Spotkań z Historią, Warszawa 2018
Tłumacz: Julia Kozakiewicz
ISBN: 978-83-66068-02-5
Oprawa: miękka
Liczba stron: 43, [1]

Jednym z wydarzeń obchodów stulecia niepodległości w 2018 roku była przygotowana przez Dom Spotkań z Historią w Warszawie wystawa poświęcona współtwórcy niepodległej Polski – Ignacemu Janowi Paderewskiemu. Ekspozycji towarzyszył drukowany katalog zatytułowany Paderewski.

W publikacji zgromadzono pochodzący z wielu źródeł, bogaty materiał ikonograficzny, dotyczący wielkiego artysty, a zarazem polityka i orędownika niepodległości Polski. Poszczególne zagadnienia oraz fragmenty biografii Paderewskiego i jego najbliższych przedstawiono w krótkich tekstach, zamieszczonych w językach polskim i angielskim. Książka, której przeznaczeniem było towarzyszenie wystawie, stała się samodzielnym albumem, w ciekawy sposób przybliżającym postać wielkiego Polaka.

Historia powszechna, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Wersal 1919. Nowa kultura bezpieczeństwa dla Pols(...)

Autor: Grzegorz Kucharczyk
Wydawca: Instytut Zachodni, Poznań 2019
ISBN: 978-83-61736-92-9
Seria: Studia Europejskie, nr 21
Liczba stron: 209
Oprawa: miękka
Format: 14,5 x 20,5 cm

Wielka Wojna, jak do 1939 roku nazywano pierwszą wojnę światową, była konfliktem, który pod względem zasięgu geograficznego, wysiłku militarnego oraz oddziaływania na społeczeństwa i gospodarkę zaangażowanych w nią państw, a przede wszystkim wielomilionową liczbę ofiar przekroczył wszelkie ówczesne wyobrażenia. Oczekiwano zatem, że toczący się w Paryżu od stycznia do czerwca 1919 roku proces pokojowy przyniesie rozstrzygnięcia, które na trwale położą kres dalszym wojnom.

Prezentowana monografia przynosi nowatorskie spojrzenie na kształtowanie się powojennego ładu światowego. Jest to spojrzenie wielostronne – od wilsonowskiego projektu nowej Europy poczynając, poprzez stanowisko wobec niego Brytyjczyków i Niemców, ale też strony japońskiej, aż po bolszewickie wizje środowiska międzynarodowego czy propozycje pokojowe Benedykta XV. Na tym tle wieloaspektowo przedstawione zostały wysiłki zmierzające do odrodzenia się państwa polskiego.

Niezwykle inspirujące są te fragmenty książki, które przedstawiają międzynarodowe reakcje na podpisanie traktatu wersalskiego oraz dalekosiężne skutki wejścia w życie jego postanowień. To w nich autor upatruje genezy narodzin faszyzmu i negatywnych następstw dla stosunków polsko-niemieckich.

Historia Polski, Książki,

Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników(...)

Autor: Małgorzata Praczyk
Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2018
ISBN: 978-83-65663-86-3
Oprawa: miękka
Liczba stron: 403

W ostatnich miesiącach II wojny światowej i w pierwszych powojennych latach przez Ziemie Odzyskane przetaczały się masy ludzi, zwierząt oraz rzeczy. Dynamicznie zmieniało się też środowisko przyrodnicze tych obszarów. Małgorzata Praczyk, autorka publikacji Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników poddała analizie obraz przyrody utrwalony w pamiętnikach przesiedleńców z tego okresu, aby zbadać relacje zachodzące między osadnikami a poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego.

Pamięć ludzi o środowisku dotyczyła przyrody na kolejnych etapach wędrówki osadników: od pozostawionej w dawnym miejscu zamieszkania, poprzez obserwowaną w drodze, po zastaną i zasiedlaną w nowym miejscu. Książka ukazuje pozytywny wpływ środowiska na aktywność ludzi, którzy znaleźli się w tamtej rzeczywistości historycznej. Poszczególne elementy środowiska naturalnego – zwierzęta, miejsca – pomagały osadnikom oswajać się z nową sytuacją, w przeciwieństwie do utrudniającego zadomowienie się zastanego obcego dziedzictwa kulturowego.

Autorka w swoich badaniach dokonała analizy tekstów kilkuset pamiętników powstałych w ciągu półwiecza 1948-1998. Korzystała przy tym m.in. z licznych wspomnień osadników Ziem Odzyskanych spisanych na konkurs ogłoszony przez Instytut Zachodni w 1956 roku. Książkę ilustrują unikatowe zdjęcia pochodzące w większości ze zbiorów Instytutu Zachodniego.

Historia Polski, Historia powszechna, Niemcoznawstwo,

Pierwsza niemiecka okupacja. Królestwo Polskie i (...)

Redakcja naukowa: Grzegorz Kucharczyk
Wydawca: Instytut Historii PAN, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-65880-58-1
Oprawa: twarda
Liczba stron: 872

Po zakończeniu ofensywy armii niemieckiej i austro-węgierskiej na froncie wschodnim w połowie 1915 roku Rzesza Niemiecka okupowała znaczną część ziem dawnej Rzeczypospolitej. Pod władzą państw centralnych znalazły się wówczas tereny od wschodniej Wielkopolski po Dźwinę i Wołyń, dołączając do wcześniej zajętych ziem zaboru pruskiego i austriackiego.

Polityka stosowana przez niemieckie władze okupacyjne nie była jednolita. Na terenach zajętych podczas walk w 1915 roku mieszkańców traktowano inaczej niż pozostających pod władzą Berlina przed wybuchem I wojny światowej. Celem pracy zbiorowej Pierwsza niemiecka okupacja. Królestwo Polskie i kresy wschodnie pod okupacją mocarstw centralnych 1914-1918 jest m.in. przedstawienie tych różnic. Autorzy tekstów, wykorzystując liczne źródła archiwalne, przedstawiają trzy sposoby funkcjonowania niemieckiego aparatu okupacyjnego na poszczególnych terenach: żadnych zmian w zaborze pruskim, politykę ustępstw w Warszawskim Generalnym Gubernatorstwie oraz dyktaturę wojskową na kresach wschodnich.

Dokonane porównanie wydarzeń pierwszej i drugiej wojny światowej na ziemiach polskich prowadzi autorów do wniosku, że wymieniona w tytule książki pierwsza okupacja niemiecka nie była totalitaryzmem. Prowadziła jednak do przemian w kulturze i myśli politycznej Niemiec, które miały w przyszłości skutkować totalitaryzmem II wojny.

Historia Polski, Historia powszechna,

„O honor i sztandar, który nas skupia”. Insty(...)

Autor: Krzysztof Langowski
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2018
ISBN: 978-83-8098-422-6
Seria: Monografie, t. 136
Oprawa: twarda
Liczba stron: 700, [4] s., [32] s. tablic

W 2013 roku Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce obchodził siedemdziesięciolecie swej działalności. Książka Krzysztofa Langowskiego „O honor i sztandar, który nas skupia”. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (1943-2013) ukazuje najważniejsze aspekty aktywności Instytutu w tamtym okresie. Prowadzona działalność biblioteczna, archiwalna, wydawnicza, naukowa oraz popularyzatorska skupiała i organizowała środowisko polskiego uchodźstwa w Ameryce.

K. Langowski próbuje określić znaczenie Instytutu w środowisku naukowym oraz u przedstawicieli Polonii amerykańskiej. Zastosowanie kryterium chronologicznego pozwoliło na ukazanie zmian, jakim podlegał Instytut w kolejnych latach. Autor sięgnął również do dziejów poprzednika Instytutu Józefa Piłsudskiego, którym był założony w roku 1923, istniejący do początku II wojny światowej, Instytut Badania Najnowszej Historii Polski w Warszawie.

W książce przypomniano także inne polskie organizacje utworzone w Ameryce w dwudziestym wieku: m.in. Komitet Obrony Narodowej (1912), Złączone Komitety Józefa Piłsudskiego (1925) oraz Komitet Narodowy Amerykanów Polskiego Pochodzenia w Ameryce (1942). Całość publikacji uzupełniają włączone do przypisów biogramy oraz fotografie współpracowników Instytutu Józefa Piłsudskiego, a także aneks zawierający zestaw najważniejszych dokumentów z dziejów Instytutu.

Historia Polski, Książki,

Projekt edukacyjny „Miasto Gdynia w okresie II w(...)

Opracowanie: Wydział Współpracy i Analiz Samorządowych Urzędu Miasta Gdyni
Kierownik projektu: Ryszard Toczek
Wydawca: Urząd Miasta Gdyni, Gdynia 2019
Oprawa: miękka
Liczba stron: T. 1: 764 ; T. 2: 853

Urząd Miasta Gdyni od 2007 roku prowadzi projekt badawczy: „Miasto Gdynia w okresie II wojny światowej”, którego celem jest ustalenie możliwie pełnej informacji o historii miasta podczas II wojny światowej. W ramach projektu kompletowana jest wiedza o losach mieszkańców Gdyni w tym tragicznym okresie: o nalotach, masowych wysiedleniach, mordach, a także osadzaniu w obozach pracy przymusowej, gettach oraz obozach koncentracyjnych. Pracownicy Wydziału Współpracy i Analiz Samorządowych UM Gdyni pod kierunkiem Ryszarda Toczka opracowują listy ofiar wśród żołnierzy oraz ludności cywilnej, w tym przedstawicieli inteligencji rozstrzelanych w Lasach Piaśnickich. Urząd Miasta pozyskał też skany niemieckiego publikatora urzędowego z Gdyni Amtsblatt des Stadtkommissars Gotenhafen z lat 1939-1945. Przygotowano opracowania dotyczące poszczególnych zagadnień. Uzupełniają je wspomnienia znanych Gdynian oraz Księga adresowa Gdyni 1937-1938.

Materiały zebrane przez autorów projektu były sukcesywnie publikowane w Internecie pod adresem www.2wojna.gdynia.pl . W roku 2019 większość z nich została wydana drukiem jako Projekt edukacyjny „Miasto Gdynia w okresie II wojny światowej”. Dwa tomy składające się z 24 zeszytów (w tym jeden zeszyt wieloczęściowy) zawierają wiele stron materiałów źródłowych, m.in. wyżej wymieniony Amtsblatt. Zgromadzone dokumenty są doskonałym źródłem nie tylko dla historyków, ale także dają szeroki dostęp do wiedzy dla mieszkańców miasta i innych osób zainteresowanych historią II wojny światowej, co podkreśla dodane w tytule sformułowanie „projekt edukacyjny”.

Historia Polski, Książki,

Józef Dowbor-Muśnicki 1867-1937 / Rafał Sie(...)

Autorzy: Rafał Sierchuła, Wojciech Jerzy Muszyński
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Poznań – Warszawa, 2018
ISBN: 978-83-8098-570-4
Oprawa: twarda
Liczba stron: 255, [1]

Generała Józefa Dowbora-Muśnickiego wspomina się ostatnio najczęściej w kontekście 100. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Warto jednak przypomnieć, że zanim w styczniu 1919 roku trafił on do Wielkopolski, aby przejąć dowództwo Powstania, tworzył I Korpus Polski podczas I wojny światowej, a wcześniej przez wiele lat służył w armii carskiej. Wychowany w domu w duchu polskości, przez całe swoje życie pozostawał polskim patriotą, który jako żołnierz walczył o niepodległą Polskę. Po przejściu w stan spoczynku generał osiadł na stałe w podpoznańskim Lusowie, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Powstańców Wielkopolskich w dużej mierze poświęcone jego osobie.

W albumie Józef Dowbor-Muśnicki 1867-1937 wydanym przez Instytut Pamięci Narodowej autorzy ukazali całe życie generała oraz jego dokonania. Publikacja zawiera ponad 260 zdjęć, w tym wiele dotąd niepublikowanych, przedstawiających koleje losu bohatera książki i jego rodziny. Część albumową poprzedza rozdział biograficzny „Droga życia Józefa Dowbora-Muśnickiego”. R. Sierchuła i W. J. Muszyński przypomnieli w nim m.in. jakże ważny fragment testamentu generała, który podsumowując swoje życie napisał, że: „dołożył wszelkich swych możliwości dla wskrzeszenia Polski w jej byłej chwale i potędze”.

Historia Polski, Problematyka europejska,

Polska wobec zachodnioeuropejskich procesów integ(...)

Autor: Adam Barabasz
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań 2018
ISBN: 978-83-65817-41-9
Oprawa: miękka
Liczba stron: 329, [1]

Po zakończeniu II wojny światowej w Europie Zachodniej pojawiły się ideologie promujące integrację europejską. W Polsce, która po wojnie znalazła się w orbicie wpływów ZSRR, różnie reagowano na trwające na Zachodzie procesy integracyjne. Stanowisko Polski w tej kwestii ewoluowało przez lata. Władze polskie w pierwszym okresie po 1945 roku całkowicie negowały zjawisko integracji, aby pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku dojść do pełnej akceptacji oraz nawiązania ściślejszej współpracy gospodarczej i handlowej.

Publikacja Polska wobec zachodnioeuropejskich procesów integra- cyjnych po II wojnie światowej analizuje przemiany zachodzące w stanowisku władz PRL wobec integracji Europy Zachodniej, poczynając od polskiej reakcji na ogłoszenie planu Marshalla. Przy porządkowaniu materiałów uzyskanych w licznych kwerendach archiwalnych autor zastosował kryterium chronologiczno-problemowe. Pozwoliło to na przedstawienie w przejrzysty sposób ewolucji poglądów prezentowanych przez władze polskie w latach 1946-1989.

Aktualności, Książki, Niemcoznawstwo,

Przemysł 4.0. Nowa polityka przemysłowa Niemiec (...)

Autorzy: Konrad Popławski, Rafał Bajczuk
Wydawca: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-65827-33-3
Oprawa: miękka
Liczba stron: 78

Po czasach produkcji mechanicznej napędzanej siłą pary, produkcji masowej z zastosowaniem energii elektrycznej oraz sterowanej komputerowo zautomatyzowanej linii produkcyjnej, nadchodzi czas czwartej rewolucji przemysłowej, nazwanej Przemysł 4.0 (Industry 4.0). W jednorodnym systemie cyber-fizycznym (CPS – cyber-physical system) następuje integracja ludzi i sterowanych cyfrowo maszyn z Internetem oraz technologiami informacyjnymi. Przepływ informacji ma na celu optymalizację procesów produkcji na różnych jej etapach, co pozwala uzyskiwać przewagę nad konkurencją.

Konrad Popławski i Rafał Bajczuk w publikacji Przemysł 4.0. Nowa polityka przemysłowa Niemiec zastanawiają się, jakie są możliwości i kierunki realizacji założeń czwartej rewolucji przemysłowej w RFN. Autorzy analizują przykładowe przedsięwzięcia podejmowane przez władze niemieckie w celu wspierania krajowego przemysłu, aby umożliwić mu przystosowanie do transformującej się gospodarki globalnej, szczególnie w branży motoryzacyjnej, stoczniowej oraz odnawialnych źródeł energii. Opisane w książce działania pokazują na zwiększanie wpływu rządu federalnego na obszary gospodarki uznawane w Niemczech za strategiczne.

Nowsze

Starsze