Author

Mniejszość niemiecka
Aktualności, Historia Polski,

Mniejszość niemiecka w życiu społeczno-polityc(...)

  • Autor:  Marek  Mazurkiewicz
  • Wydawca:  Instytut  Śląski,  Opole  2022
  • ISBN:  978-83-7126-408-5
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  297, [3]

Zachodnią granicę województwa opolskiego i granicę polsko-niemiecką dzieli dystans niemal 200 km. Jednak region ten jako część Górnego Śląska stanowi w wymiarze mentalno-kulturowym pogranicze Polski i Niemiec. Decyduje o tym zapewne obecność obywateli polskich niemieckiego pochodzenia.

Książka Marka Mazurkiewicza to zbiór tekstów poświęconych różnym wymiarom działalności mniejszości niemieckiej na Opolszczyźnie. Autor sięga do wydarzeń po przełomie 1989 roku, a także do lat wcześniejszych, aby ukazać proces instytucjonalizacji organizacji mniejszości niemieckiej. Na przykładzie mieszkańców Śląska Opolskiego publikacja przybliża stosunek państwa polskiego do mniejszości narodowych i etnicznych, ich aktywność na polu społeczno-politycznym i niełatwą kwestię poszukiwania własnego nurtu kultury pamięci.

Adel im Grenzraum
Historia Niemiec, Historia Polski,

Adel im Grenzraum. Transkulturelle Verflechtungen (...)

  • Redakcja:  Miłosława  Borzyszkowska-Szewczyk,  Sabine  Jagodzinski,  Miloš  Řeznik
  • Wydawca:  Peter  Lang,  Berlin  2021
  • Seria:  „Studien  zum  Mitteleuropäischen  Adel”,  Bd. 8
  • ISBN:  978-3-631-85020-6
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  293, [5]

Historyczne Prusy od średniowiecza cechowały się konfliktami, koegzystencją i wzajemnym przenikaniem się języków, kultur, wyznań i tradycji. W tych okolicznościach tworzyły się regionalne środowiska szlacheckie. Od XVIII wieku ulegały one silnym przeobrażeniom wskutek rozkładu ustroju stanowego oraz wyłaniania się nowoczesnych państw i narodów. Te burzliwe niekiedy przemiany polityczne i społeczne zderzały się z ukształtowanymi tradycjami regionalnymi, stanowymi i społecznymi.

Zawarte w książce artykuły opisują wzajemne oddziaływanie tradycji i transformacji w kontekście rozmaitych pograniczy, umieszczając temat w kontekście środkowoeuropejskim widzianym z perspektywy historii, historii sztuki i literaturoznawstwa.

Auerbach
Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Auerbach. Eine jüdisch-deutsche Tragödie oder wi(...)

  • Autor:  Hans-Hermann  Klare
  • Wydawca:  Aufbau  Verlag,  Berlin  2022
  • ISBN:  978-3-351-03896-0
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  471, [8]

W kwietniu 1952 roku przed sądem okręgowym w Monachium rozpoczął się proces Philippa Auerbacha, niemieckiego Żyda. Auerbach, który przeżył Auschwitz, po wojnie działał na korzyść ocalałych z Holokaustu. Jego sędziowie, byli naziści, skazali go za drobne przestępstwa. Auerbach tego samego dnia odebrał sobie życie.

Historia Philippa Auerbacha ukazuje, że po wojnie antysemityzm nadal istniał, a stare elity stały się nowymi. Biografia autorstwa Hansa-Hermanna Klare rzuca nowe światło na okres powojenny, ukazując świat, w którym setki tysięcy przesiedleńców w Niemczech musiały walczyć o godne życie.

Anders
Historia Polski, Historia powszechna,

Generał broni Władysław Anders 1892-1970. Czyny(...)

  • Autorzy:  Jerzy  Kirszak,  Bogusław  Polak,  Michał  Polak
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2022
  • ISBN:  978-83-8229-456-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  606, [1]

Generał Władysław Anders zajął trwałe miejsce w panteonie narodowym wśród najwybitniejszych wodzów polskich XX wieku. Sławę przyniosła mu trwająca kilkanaście miesięcy kampania włoska. Droga do chwały wiodła przez I Korpus Polski w Rosji, Powstanie Wielkopolskie, wojnę z bolszewikami i boje Września 1939. Po 1945 roku generał toczył zmagania na emigracji.

Album wydany w ramach projektu Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności dokumentuje m. in. starania generała Andersa zmierzające do przywrócenia Polsce po II wojnie światowej prawa do samostanowienia o swoim losie i całkowitego uniezależnienia się od władzy i wpływów ZSRR. Władysław Anders do końca życia pozostał strażnikiem pamięci ofiar zbrodni katyńskiej, a także jednym z symboli walki i niezłomnego trwania przy idei suwerenności Polski.

Deutsche Einigung
Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Deutsche Einigung 1989/1990. Zeitzeugen aus Ost un(...)

  • Redakcja:  Michael  Gehler,  Oliver  Dürkop
  • Wydawca:  Lau Verlag,  Reinbek  2022 (2. Auflage)
  • Seria:  „Olzog  Edition”
  • ISBN:  978-3-95768-223-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  1838

Na przełomie lat 1989/1990 Niemcy stanęli przed szansą, a zarazem wyzwaniem, scalenia dwóch przeciwstawnych ideologicznie i strukturalnie państw – rozpoczęła się transformacja struktur gospodarczych i społecznych, reorganizacja administracji państwowej oraz łączenie różnych tożsamości. Do dziś istnieje w dużej mierze podzielona pamięć o wydarzeniach historycznych ze Wschodu i Zachodu, co wskazuje na rozszczepienie niemieckiej świadomości historycznej.

Michael Gehler i Oliver Dürkop przeprowadzili wywiady z naocznymi świadkami tamtych wydarzeń, reprezentującymi różne dziedziny życia społecznego. Ponad 50 rozmówców opowiada o swoich przeżyciach, omawia podejmowane decyzje i przełomowe działania, ale także błędne osądy i zaniechania. Relacje zebrane przez redaktorów Deutsche Einigung 1989/1990 przekazują nowe spostrzeżenia i pogłębioną wiedzę na temat zjednoczenia Niemiec oraz wzbogacają obraz wydarzeń tej niemiecko-niemieckiej historii.

Poznań Strasburg
Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna,

Poznań – Strasburg. Powinowactwa w czasie i(...)

  • Redakcja:  Hanna  Grzeszczuk-Brendel,  Małgorzata  Praczyk
  • Wydawca:  Wydział  Historii  UAM,  Poznań  2022
  • ISBN:  978-83-67284-05-9
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  138, [1]

Dwujęzyczna polsko-angielska publikacja powstała w związku z wystawą Poznań – Strasbourg. From Imperial to European Affinities. Ekspozycja ta była jednym z wydarzeń towarzyszących XXIII. Międzynarodowemu Kongresowi Nauk Historycznych, który odbył się w Poznaniu w sierpniu 2022 roku.

Książka podejmuje zagadnienia związane ze wzajemnymi wpływami i interakcjami przestrzeni miejskich Poznania i Strasburga, które pod koniec XIX wieku znajdowały się na przeciwnych krańcach cesarstwa niemieckiego. Autorzy tekstów analizują kwestie dotyczące rozwoju urbanistycznego obu miast, ich architektury, a także dekoracji przestrzeni miejskiej i historycznych paraleli oraz różnic między dwoma ośrodkami.

Żerko Polityka
Historia Niemiec, Historia powszechna, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Niemiecka polityka zagraniczna 1933-1939

  • Autor:  Stanisław  Żerko
  • Wydawca:  Instytut  Zachodni,  Poznań  2022  (wyd. 2 uzupełnione)
  • Seria:  „Studium  Niemcoznawcze  Instytutu  Zachodniego”  nr  100
  • ISBN:  978-83-66412-42-2
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  463, [1]

Oparta na wnikliwej kwerendzie źródłowej publikacja ukazuje nazistowskie koncepcje polityki zagranicznej przed dojściem Hitlera do władzy oraz kolejne etapy polityki zagranicznej Trzeciej Rzeszy w latach 1933-1939.

Autor przedstawia główne kierunki aktywności niemieckiej dyplomacji w okresie konsolidacji reżimu hitlerowskiego, a także późniejsze wysiłki budowania mocarstwowej pozycji Rzeszy. Ważne miejsce zajmują relacje z Polską, w tym zabiegi o włączenie naszego kraju do grupy państw-sprzymierzeńców Rzeszy. Szczegółowo zostały też ukazane stosunki Niemiec z mocarstwami, zwłaszcza próby pozyskania Wielkiej Brytanii jako sojusznika, a także polityka Trzeciej Rzeszy wobec mniejszych państw.

Aust Erinnerungs
Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna,

Erinnerungsverantwortung. Deutschlands Vernichtung(...)

  • Autor:  Martin  Aust
  • Wydawca:  Bundeszentrale  für  politische  Bildung,  Bonn  2021
  • Seria:  „Schriftenreihe  der  Bundeszentrale  für  Politische  Bildung”,  Bd. 10658
  • ISBN:  978-3-7425-0658-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  219 s.,  [3] s. tablic

Niemcy zaatakowały Polskę 1 września 1939 roku, a Związek Radziecki 22 czerwca 1941 roku. Według Martina Austa te dwie daty wyznaczają początek i nasilenie niemieckiej wojny na wyniszczenie w Europie Wschodniej.

W jaki sposób i na jakich ideologicznych podstawach dokonała się radykalizacja narodowosocjalistyczna w Niemczech? Jakie są korzenie przemocy niemieckiej na wschodzie? Jak kształtowały się wspomnienia o tragicznych wydarzeniach wojny? Szukając odpowiedzi na te pytania, historyk oddaje głos m. in. niemieckim krytykom wojny eksterminacyjnej oraz ludziom z krajów okupowanych. Martin Aust podkreśla też kwestię odpowiedzialności Niemiec za pamięć o zbrodniach dokonanych w Polsce, Białorusi, Ukrainie i Rosji i komentuje nowe wyzwania współczesnej kultury pamięci.

Trójkąt Weimarski (2)
Aktualności, Problematyka europejska, Stosunki międzynarodowe,

Współpraca Polski, Niemiec i Francji w ramach Tr(...)

  • Redakcja  naukowa:  Józef  M.  Fiszer
  • Wydawca:  Dom  Wydawniczy  Elipsa,  Warszawa  2022
  • ISBN:  978-83-8017-440-5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  284

Najważniejszym celem polskiej polityki zagranicznej na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku było zapewnienie Polsce suwerenności i bezpieczeństwa poprzez włączenie do NATO i Unii Europejskiej. Dzięki utworzeniu w 1991 roku Trójkąta Weimarskiego Polska uzyskała możliwość spotkań trilateralnych z przedstawicielami Niemiec i Francji – dwu dominujących sił Europy Zachodniej, co ułatwiło późniejsze procesy integracyjne.

Publikacja pod redakcją Józefa M. Fiszera prezentuje genezę Trójkąta Weimarskiego oraz analizę jego działalności, sukcesów i porażek, ale przede wszystkim szuka odpowiedzi na pytanie, czy formuła Trójkąta Weimarskiego już się wyczerpała. Autorzy sugerują konieczność intensyfikacji współpracy pomiędzy trzema państwami, co w przyszłości będzie miało wpływ nie tylko na relacje pomiędzy Polską, Niemcami i Francją, ale również na funkcjonowanie Unii Europejskiej i NATO.

Braunes Erbe
Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Braunes Erbe. Die dunkle Geschichte der reichsten (...)

  • Autor:  David  de  Jong
  • Wydawca:  Verlag  Kiepenheuer  &  Witsch,  Köln  2022  (2. Auflage)
  • ISBN:  978-3-462-05228-2
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  495, [1]

Na początku 1933 roku narodowi socjaliści zaprosili do Berlina odnoszących sukcesy przedstawicieli biznesu, prosząc o datki na nadchodzącą kampanię wyborczą. Przemysłowcy i bankierzy po zmianie władzy wstąpili do partii. Dzięki podjęciu współpracy z reżimem mogli zarabiać na zbrojeniach, wykorzystywaniu robotników przymusowych oraz rabunku.

Dziennikarz, politolog i historyk David de Jong opowiada, skąd wzięło się bogactwo niektórych z największych niemieckich dynastii przedsiębiorców. Autor publikacji Braunes Erbe (w oryginale: Nazi billionaires. The dark history of Germany’s wealthiest dynasties, London 2022) ukazuje, jak niemieccy biznesmeni wzbogacili się w czasach narodowego socjalizmu.