Browsing Category

Historia Polski

Rok 1918
Historia Polski, Historia powszechna,

Rok 1918 na Górnym Śląsku. Przełom społeczno-(...)

  • Redakcja:  Sebastian  Rosenbaum
  • Wydawca:  Muzeum  w  Gliwicach – Gliwice,  Instytut  Pamięci  Narodowej –  Warszawa,  Katowice  2020
  • ISBN:  978-83-8229-047-9
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  376

Przełomowy dla dziejów Polski rok 1918 wzbudza nadal zainteresowanie historyków polskich i niemieckich, którzy spotkali się w 2018 r. w Gliwicach na międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez katowicki oddział Instytutu Pamięci Narodowej oraz Muzeum w Gliwicach. Jako pokłosie konferencji powstała publikacja Rok 1918 na Górnym Śląsku…. Autorzy 16 tekstów analizują ówczesne położenie regionu górnośląskiego w różnych aspektach: od sytuacji geopolitycznej i kwestii dyplomatycznych, przez zmiany polityczne i radykalizację społeczną, po warunki socjalne i postawy mieszkańców wobec zachodzących zmian. Wybiegając poza wydarzenia roku 1918 badacze podkreślają, że rok ów stanowi ważny moment szerszego zjawiska transformacji politycznej i społecznej na Górnym Śląsku.

Fotos aus Sobibor
Historia Niemiec, Historia Polski,

Fotos aus Sobibor. Die Niemann-Sammlung zu Holocau(...)

  • Autorzy tekstów:  Martin Cüppers,  Annett Gerhardt,  Karin Graf,  Steffen Hänschen,  Andreas Kahrs,  Anne Lepper,  Florian Ross
  • Redakcja:  Bildungswerk  Stanisław  Hantz  e.V. ; Forschungsstelle  Ludwigsburg,  Universität  Stuttgart
  • Wydawca:  Metropol-Verlag,  Berlin  2020
  • ISBN:  978-3-86331-506-1
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  382

Johann Niemann, zastępca komendanta hitlerowskiego obozu zagłady w Sobiborze, zginął 14 października 1943 r. w powstaniu więźniów. Niemann pozostawił po sobie bogatą kolekcję zdjęć, które wykonał lub zgromadził służąc w szeregach SS, w tym podczas udziału w akcji T4 oraz służby w obozach zagłady w Bełżcu i Sobiborze.

W 2015 roku wnuk Niemanna przekazał przechowywaną w rodzinie kolekcję zdjęć niemieckiemu stowarzyszeniu „Bildungswerk Stanislaw Hantz”. Dzięki współpracy stowarzyszenia z naukowcami z centrum badawczego w Ludwigsburgu Uniwersytetu w Stuttgarcie powstał album Fotos aus Sobibor obrazujący masowe mordy dokonywane przez hitlerowców na wschodnich ziemiach Polski.

Szreniawa
Historia Polski, Książki,

Streng verboten. Wielkopolska wieś w latach 1939-(...)

  • Autorzy:  Małgorzata  Pietrzak,  Mariusz  Niestrawski
  • Wydawca:  Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego,  Szreniawa  2020
  • ISBN:  978-83-64119-67-5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  193, [1]

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie w 2020 roku przygotowało wystawę czasową poświęconą dziejom wsi i rolnictwa wielkopolskiego w latach okupacji niemieckiej 1939–1945. Ekspozycja – dostępna obecnie w wersji cyfrowej na stronie Muzeum – ukazuje zmiany zachodzące na całym obszarze Kraju Warty (Reichsgau Wartheland). Dla nazistów Kraj Warty miał być spichlerzem Rzeszy, krainą niemieckich chłopów, społeczności jednolitej rasowo, duchowo i politycznie. Na polskich mieszkańców wsi spadły: terror, represyjne prawo, egzekucje, zsyłki do obozów koncentracyjnych, praca przymusowa, trudne warunki egzystencji i związane z tym choroby, wysiedlenia i przesiedlenia, a przede wszystkim pozbawienie wszelkiej własności nieruchomej i ruchomej.

Liczne fotografie z ekspozycji, w tym również pochodzące ze zbiorów Instytutu Zachodniego, zamieszczono na 140 stronach katalogu wystawy Streng verboten. Wielkopolska wieś w latach 1939-1945. Udostępniony w książce spis eksponatów zebranych na wystawie zawiera wiele nieznanych obiektów ze zbiorów muzealnych, archiwalnych oraz prywatnych. Część tekstowa  autorstwa Małgorzaty Pietrzak i Mariusza Niestrawskiego podsumowuje losy ludności wiejskiej pod rządami nazistów. Publikacja, w zamierzeniu katalog wystawy czasowej, dzięki bogactwu zamieszczonych materiałów stała się obszernym albumem ukazującym dzieje wsi w Kraju Warty podczas II wojny światowej.

Denk Mal
Aktualności, Historia Niemiec, Historia Polski,

Denk mal an Polen. Eine deutsche Debatte

  • Autor:  Dieter  Bingen
  • Wydawca:  Edition.fotoTAPETA,  Berlin  2020
  • Seria:  „Edition.fotoTAPETA-Essay”
  • ISBN:  978-3-940524-98-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  82

Jesienią 2020 r. niemiecki parlament przyjął wniosek wzywający do utworzenia w Berlinie miejsca pamięci poświęconego polskim ofiarom II wojny światowej i niemieckiej okupacji w Polsce. Bundestag zobowiązał rząd Niemiec do utworzenia miejsca pamięci, które stałoby się miejscem spotkań, wymiany i konfrontacji z historią.

Jednym z orędowników upamiętnienia polskich ofiar wojny i okupacji jest Dieter Bingen, wieloletni dyrektor Niemiecko-Polskiego Instytutu w Darmstadt. W publikacji Denk mal an Polen  Bingen opisuje długą tradycję antypolskich stereotypów, które po części pokutują do dziś i utrudniają przebicie się z projektem pomnika, a także podsumowuje niemiecką debatę na temat upamiętnienia polskich ofiar II wojny światowej.

Urbanik _Trauriges Kapitel
Historia Niemiec, Historia Polski, Prasa niemiecka,

„Trauriges Kapitel entfesselter Leidenschafte(...)

  • Autor:  Marius  Urbanik
  • Wydawca:  ibidem  Verlag,  Stuttgart  2020
  • ISBN:  978-3-8382-1497-9
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  217

Trzy powstania śląskie w latach 1919–1921 oraz plebiscyt z 1921 roku, w których wyniku Górny Śląsk został podzielony między Niemcy i Polskę, doprowadziły do ​​niezwykle gorącej debaty w Niemczech. Analizy tego okresu z perspektywy ówczesnej niemieckiej prasy liberalnej podjął się historyk i politolog Marius Urbanik.

Autor publikacji  „Trauriges  Kapitel  entfesselter  Leidenschaften”… zbadał doniesienia prasowe na temat Górnego Śląska w latach 1919-1921, ukazując stosunek niemieckich dzienników liberalnych do wydarzeń tamtego okresu. Wnioski wynikające z przedstawionej analizy zawartości prasy wzbogacają i uzupełniają wiedzę o historii podzielonego regionu.

Sądownictwo
Historia Polski, Niemcoznawstwo,

Sądownictwo niemieckie i jego rola w polityce oku(...)

  • Autor:  Maximilian  Becker
  • Tłumaczenie:  Wieńczysław  Niemirowski
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-8098-199-7
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  382, [1]

System prawa i sądownictwa w III Rzeszy został ukształtowany w duchu narodowego socjalizmu i „narodowej” filozofii prawa. Niemiecki wymiar sprawiedliwości stał się strukturą nowej rasistowskiej idei „wspólnoty narodowej” oraz instrumentem panowania i ucisku na służbie Hitlera.

Maximilian Becker udowadnia, że taki charakter miało również sądownictwo niemieckie w okupowanej Polsce od końca 1939 roku. Dodatkowo uległo ono radykalizacji wskutek rozporządzeń „wojennego prawa karnego” i zaostrzenia orzecznictwa. Większość ofiar wymiaru sprawiedliwości stanowili Polacy, a zjawiskiem bardzo widocznym było nierówne traktowanie przez sądy Niemców i Polaków.

Autor przedstawia wymiar sprawiedliwości w kontekście historii niemieckiej okupacji. Becker wykazuje, że sądownictwo było ważnym, wręcz nieodzownym elementem niemieckiego panowania na terenach wschodnich podbitych przez III Rzeszę, służącym stabilizacji władzy i germanizacji.

Mały Oświęcim
Historia Polski, Książki,

Mały Oświęcim. Dziecięcy obóz w Łodzi

  • Autorzy:  Jolanta  Sowińska-Gogacz,  Błażej  Torański
  • Wydawca:  Prószyński Media sp.z o.o.,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-8169-337-0
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  312 s., 24 s. tablic kolorowych

Od grudnia 1942 r. do stycznia 1945 r. w Łodzi funkcjonował obóz koncentracyjny dla polskich dzieci utworzony przez niemieckiego okupanta – Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt. W ciągu ponad 2 lat przez obóz ukryty na obszarze łódzkiego getta przeszła nieznana liczba polskich dzieci w wieku od niespełna roku do 16 lat.

Dwoje autorów książki Mały Oświęcim  połączyło wyniki swoich badań. Jolanta Sowińska-Gogacz przeprowadziła ponad 20 rozmów z ostatnimi żyjącymi więźniami ocalałymi z obozu. Błażej Torański przeanalizował kilka tysięcy stron akt procesu wachmanki Genowefy Pohl vel Eugenii Pol. Dzięki ich wspólnej pracy przywrócona została pamięć o istnieniu łódzkiego obozu na Przemysłowej.

Zanik ludu
Historia Niemiec, Historia Polski,

Zanik ludu mazurskiego / Janusz Małłek

  • Autor:  Janusz  Małłek
  • Wydawca:  Oficyna  Retman,  Dąbrówno;  Archiwum  Państwowe,  Olsztyn  2020
  • Seria:  „Moja  Biblioteka  Mazurska”,  nr 34
  • ISBN:  978-83-62552-46-7
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  241, [5]

Wywodzący się z rodziny mazurskiej historyk Janusz Małłek przygotował kompendium wiedzy o historii regionu i ludności mazurskiej. W trzynastu esejach autor ukazał dzieje polskiego osadnictwa na Mazurach, tożsamość regionalną i narodową Mazurów, germanizację i emigrację Mazurów do Niemiec, ruch polski w okresie międzywojennym, skomplikowaną tzw. sprawę mazurską w okresie II wojny światowej oraz powojenne dzieje ludu mazurskiego.

Prezentując dzieje Mazurów J. Małłek odwołał się do wielu różnorodnych źródeł: mazurskich, niemieckich, polskich i rosyjskich. Publikacja zawiera też niepublikowany wcześniej fragment pamiętnika działacza mazurskiego Karola Małłka, ojca autora.

Akcja Wisła
Historia Polski, Historia powszechna, Stosunki międzynarodowe,

Międzynarodowe aspekty akcji „Wisła”

  • Autorzy:  Grzegorz  Motyka,  Tomasz  Stryjek,  Mariusz  Zajączkowski
  • Wydawca:  Instytut  Studiów  Politycznych  PAN,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-65972-91-0 
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  604

Operacja „Wisła” z 1947 roku do dziś wzbudza wiele kontrowersji. Autorzy publikacji  Międzynarodowe aspekty akcji „Wisła”  wydanej przez Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk zajęli się międzynarodowym oglądem tamtych wydarzeń w latach czterdziestych XX wieku oraz po 1989 roku.

Poruszone wątki z wcześniejszego z dwóch wymienionych okresów dotyczą stosunku władz ZSRR i Czechosłowacji do akcji „Wisła”, a także obrazu operacji ukazywanego w prasie polskiej i państw ościennych. Pod koniec XX wieku na pierwszy plan wysuwa się kwestia historiografii i polityki historycznej Polski, Ukrainy, Czech i Słowacji oraz ich wpływu na pojednanie polsko-ukraińskie.

Niemiecki materiał_Katyń
Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna, Zasoby archiwalne,

Niemiecki urzędowy materiał w sprawie masowego m(...)

  • Redakcja:  Adam  Bosiacki
  • Przekład:   Przemysław  Bentkowski
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-8098-875-0
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  478, [1]

Istotnym materiałem dla badania zbrodni katyńskiej jest zbiór niemieckich dokumentów powstałych po ekshumacjach wiosną 1943 r. i w tym samym roku wydanych drukiem przez centralne wydawnictwo NSDAP. W owej publikacji jeden z systemów totalitarnych oskarżał drugi o dokonanie masowej zbrodni ludobójstwa.

Opublikowane wówczas dokumenty zostały obecnie przetłumaczone w całości na język polski i wydane w książce Niemiecki urzędowy materiał w sprawie masowego mordu w Katyniu. Oprócz raportów i protokołów niemieckich komisji oraz zespołów badawczych zbiór zawiera również zeznania rosyjskich i polskich świadków dokonanej zbrodni, a także listę ponad 4 tysięcy ofiar zidentyfikowanych do 7 czerwca 1943 r. Całość uzupełnia bogata dokumentacja fotograficzna.

Nowsze
Starsze