Browsing Category

Historia Polski

Emigracja polityczna
Historia Polski, Historia powszechna,

Z dziejów polskiej emigracji politycznej po 1939 (...)

  • Redaktor:  Patryk  Pleskot
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2019
  • ISBN:  978-83-8098-623-7
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  461, [1]

Zbiór tekstów dotyczących polskiej emigracji od wybuchu II wojny światowej do epoki „Solidarności”. Publikacja nie stanowi monografii postawionego zagadnienia, ale odzwierciedla rozmaite zainteresowania naukowe autorów. W artykułach pojawiają się zarówno portrety zbiorowe, jak i indywidualne polskich emigrantów.

Autorzy tekstów omawiają m.in. działalność różnych polskich organizacji powstałych poza granicami kraju po 1939 roku. Część książki poświęcono zagadnieniom kulturalnym, a także niektórym mniej znanym działaczom emigracyjnym. Całość wieńczy rozdział traktujący o polityce rządu Margaret Thatcher wobec polskich emigrantów w okresie stanu wojennego.

Pamięć Kresów
Historia Polski, Książki,

Pamięć Kresów – Kresy w pamięci / pod redakc(...)

  • Redaktor:  Bogusław Tracz
  • Wydawcy:  Muzeum w Gliwicach, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice – Gliwice – Warszawa  2019
  • ISBN:  978-83-8098-662-6
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  390

W książce Pamięć Kresów – Kresy w pamięci  opublikowano materiały z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w Gliwicach 25-27 X 2017 r. Autorami zamieszczonych artykułów są reprezentanci różnych dziedzin humanistyki, m.in. historii, socjologii, politologii oraz literaturoznawstwa. Badacze przedstawiają z różnych punktów widzenia kwestię szeroko rozumianej pamięci polskich Kresów Wschodnich, począwszy od rugowania Kresów z dyskursu publicznego w PRL, po ich idealizację i mitologizację w przestrzeni prywatnej oraz włączenie do „narodowego imaginarium”.

Szczególnym tematem badawczym poruszanym w publikacji jest pamięć Kresów na Górnym Śląsku, wśród osiadłych tam powojennych repatriantów oraz ich potomków. Wspomnienia te, zanikające w kolejnych pokoleniach, wracają pod wpływem opowieści rodzinnych, zachowanych pamiątek oraz podróży sentymentalnych. Autorzy tekstów przypominają również kilka postaci i organizacji, które w swojej działalności starały się kultywować pamięć o Kresach Wschodnich.

Powstanie wielkopolskie
Historia Polski, Książki,

Wielkopolskie drogi do niepodległości. Powstanie(...)

  • Redakcja naukowa:  Olaf Bergmann,  Elżbieta Wojcieszyk
  • Wydawcy: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości,  Instytut Pamięci Narodowej,  Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego,  Poznań – Warszawa  2018
  • ISBN:  978-83-8098-518-6
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  200

Praca zbiorowa  Wielkopolskie drogi do niepodległości  przypomina różne drogi wiodące Polaków z zaboru pruskiego do odzyskania państwowości. Ważnym wydarzeniem poprzedzającym wybuch Powstania Wielkopolskiego było – opisane w pierwszym artykule – zwołanie polskiego Sejmu Dzielnicowego, który obradował w Poznaniu od 3 do 5 grudnia 1918 roku. Posłowie Sejmu Dzielnicowego wyrazili wówczas wolę zjednoczenia z Polską i powołali tymczasowy organ władzy, Naczelną Radę Ludową.

Autorzy kolejnych rozdziałów przywołują wydarzenia z okresu Powstania, rozgrywające się w różnych częściach Wielkopolski: przejmowanie władzy w miastach, walki zbrojne o granice oraz późniejsze sposoby upamiętniania wydarzeń powstańczych. Jeden z tekstów poświęcono postaci szczególnie zasłużonej dla dziejów Powstania – doktorowi Ireneuszowi Wierzejewskiemu, naczelnemu lekarzowi armii wielkopolskiej.

Książka wydana w stulecie wybuchu Powstania Wielkopolskiego sięga do tematów rzadziej poruszanych w literaturze, przypominając zapomniane fakty oraz lokalne historie.

Hans Frank_1939
Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka

  • Redakcja naukowa:  Paweł  Kosiński
  • Tłumaczenie:  Viktor  Grotowicz
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa 2019
  • ISBN:  978-83-8098-715-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  168

Hans Frank, stojący na czele Generalnego Gubernatorstwa od jesieni 1939 do początku 1945 roku, pozostawił spisane świadectwo swojej działalności w postaci diariusza czynności gubernatora generalnego, z dołączonymi protokołami i stenogramami posiedzeń oraz skorowidzami – razem 40 tomów maszynopisów. Dokumenty te, zachowane do dziś, stanowią niepowtarzalne źródło historyczne, ukazujące realia okupacyjne na ziemiach polskich.

Publikacja  Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka zawiera komplet 33 zapisów z pierwszego tomu diariusza czynności, datowanych od października do grudnia 1939 roku. Uzupełniają je 3 protokoły i stenogramy posiedzeń gremiów kierowniczych Generalnego Gubernatorstwa, którym przewodniczył Hans Frank w 1939 roku.

Część z zamieszczonych w książce 36 dokumentów nie była dotychczas nigdzie opublikowana, niektóre tylko we fragmentach. Tom stanowi zapowiedź wydania całości dziennika Hansa Franka.

Nekla_obóz
Historia Polski, Książki,

Gemeinschaftslager der DAF Nr 22. Obóz pracy przy(...)

  • Autorzy:  Bogumił Rudawski, Jerzy Osypiuk
  • Wydawcy:  Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne, Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”, Nekla 2018
  • ISBN:  978-83-939-660-5-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  240

W latach 1942-1943  w wielkopolskiej Nekli funkcjonował stworzony przez hitlerowskie władze okupacyjne obóz pracy przymusowej dla Żydów wykorzystywanych jako siła robocza przy budowie torów kolejowych. Na podstawie analizy dokumentów archiwalnych z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz Archiwów Państwowych w Poznaniu i Łodzi powstała książka opisująca dzieje tego obozu: Gemeinschaftslager der DAF nr 22. Obóz pracy przymusowej dla Żydów w Nekli w latach 1942-43.

Ważną część publikacji stanowi Imienny wykaz żydowskich pracowników przymusowych w Nekli zestawiony przez dra Bogumiła Rudawskiego z Instytutu Zachodniego. Spis obejmuje 921 ułożonych alfabetycznie nazwisk osób zidentyfikowanych na podstawie źródeł archiwalnych, między innymi korespondencji pomiędzy niemiecką firmą „Otto Trebitz. Tiefbau” prowadzącą prace kolejowe a administracją łódzkiego getta. Inne zamieszczone w książce dokumenty i fragmenty wspomnień również obrazują tragedię ofiar obozu w Nekli, z których zginęła ponad połowa uwięzionych. Publikacja przywraca pamięć o więźniach z Nekli, przypominając ich z imienia i nazwiska.

Jednym z tych, którzy przeżyli, był Arie Goldstein urodzony w 1927 roku w Widawie w Łódzkiem. Trafił on do nekielskiego obozu pracy w wieku 15 lat. Po wielu latach Goldstein zdecydował się spisać swoje drastyczne wspomnienia z czasów okupacji hitlerowskiej. Zostały one wydane w języku polskim jako Wszyscy umrzemy, a ty będziesz żył (Nekla 2019) i są również dostępne w Bibliotece Instytutu Zachodniego.

Die vergessene Grenze
Historia Niemiec, Historia Polski,

Die vergessene Grenze. Eine deutsch-polnische Spur(...)

  • Redaktorzy:  Dagmara Jajeśniak-Quast,  Uwe Rada
  • Wydawca:  Be-bra Verlag,  Berlin 2018
  • ISBN:  978-3-86124-718-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  256

W latach 1918-1939 Polska i Niemcy były oddzielone granicą, której przebiegu dziś już prawie nikt nie pamięta. Autorzy z obu krajów postanowili poszukać śladów dawnej prawie 2000-kilometrowej granicy w krajobrazie i w pamięci zbiorowej.

Rezultatem poszukiwań jest książka z wieloma zaskakującymi odkryciami dotyczącymi polsko-niemieckiej historii, która zaprasza czytelnika do własnych podróży odkrywczych. Całość uzupełniają liczne kolorowe ilustracje oraz mapy.

Aparat bezpieczeństwa
Historia Polski, Książki,

Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowy(...)

  • Redaktor:  Jarosław  Syrnyk
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2019
  • ISBN:  978-83-8098-558-2
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  279

Publikacja zawierająca syntezę działań służb bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce w latach 1944-1956 powstała w wyniku realizacji projektu „Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych, etnicznych oraz cudzoziemców”. Rozdział wstępny książki przypomina główne elementy polityki narodowościowej  prowadzonej w Polsce po II wojnie światowej. W kolejnych artykułach autorzy omawiają działania podejmowane wobec poszczególnych grup narodowościowych: Żydów, Niemców, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Romów, Greków i Macedończyków.

Oficjalna ideologia władz państwowych sformułowana już w Manifeście Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w lipcu 1944 roku głosiła, że w stosunkach narodowościowych w Polsce nastąpi „historyczny zwrot”, a konflikty ustąpią „przyjaźni i współpracy, dyktowanej przez obopólne życiowe interesy”. W praktyce władze dążyły do stworzenia państwa jednonarodowego, przy rozumieniu narodu jako kwestii etnicznej. W książce  Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce ukazano, jak wyglądała w rzeczywistości realizacja idei „historycznego zwrotu” w wykonaniu ówczesnych służb bezpieczeństwa.

Documenta Occupationis
Historia Polski, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Specjalna księga gończa dla Polski. Sonderfahndu(...)

  • Autorki:  Maria Rutowska, Anna Ziółkowska
  • Wydawca:  Instytut Zachodni,  Poznań 2019
  • Seria:  „Documenta Occupationis” XVII
  • ISBN:  978-83-61736-97-4
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  271, [1], [8] s. tablic

W ramach prowadzonych przez Instytut Zachodni badań poświęconych drugiej wojnie światowej w serii „Documenta Occupationis” opublikowano dokument pt. „Sonderfahndungsbuch Polen”. Była to niemiecka lista proskrypcyjna opracowana przez Główny Urząd Policji Kryminalnej Rzeszy w Berlinie we współpracy z działającymi na ziemiach polskich od września 1939 r. grupami operacyjnymi (Einsatzgruppen) policji bezpieczeństwa i SD. Na liście umieszczono nazwiska 8368 osób mieszkających w Polsce, którymi szczególnie interesowała się policja niemiecka. Były to osoby zaliczane – wedle określeń niemieckich – do warstwy przywódczej, wrogo nastawione wobec Niemców, radykalne polskie elementy lub fanatyczni Polacy.

Publikacja Specjalna księga gończa dla Polski. Sonderfahndungsbuch Polen  została przygotowana na bazie mikrofilmu ze zbiorów Archiwum II Wojny Światowej Instytutu Zachodniego w Poznaniu. Listę nazwisk sporządzoną na jego podstawie uzupełnia wprowadzenie zawierające m.in. noty biograficzne wielu pomordowanych Wielkopolan. Książkę ilustrują unikatowe fotografie z okresu okupacji. 

Kardynał_Wyszyński_1
Historia Polski, Książki,

Kardynał Stefan Wyszyński 1901-1981

  • Autorzy:  Rafał Łatka, Beata Mackiewicz, ks. Dominik Zamiatała
  • Wydawcy: Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Prymasowski Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2019
  • ISBN:  978-83-8098-382-3;  978-83-88202-64-3
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  558

Kolejny z albumów biograficznych wydany przez Instytut Pamięci Narodowej (tym razem we współpracy z Instytutem Prymasowskim Stefana Wyszyńskiego), przedstawia postać ważną dla dziejów Polski najnowszej. Autorzy w szkicu biograficznym ukazali życie i działalność kardynała Stefana Wyszyńskiego, w porządku chronologicznym od dzieciństwa po ostatnie dni. Druga część publikacji ilustruje biografię Stefana Wyszyńskiego fotografiami przedstawionymi w ujęciu problemowym. Układ ten pozwolił autorom na podkreślenie wieloaspektowości działań Prymasa Tysiąclecia.

Materiał źródłowy i ikonograficzny wykorzystany w albumie pochodzi głównie ze zbiorów Archiwum Instytutu Prymasowskiego. Uzupełniają go wypowiedzi kardynała Stefana Wyszyńskiego zaczerpnięte z jego Dzieł zebranych oraz teksty dotąd niepublikowane.

               Niezmiernie doniosłą rzeczą jest, abyśmy dźwigając własny krzyż
               – krzyż godności człowieka – pamiętali o tym, że każdy z ludzi
               nosi w sobie godność i odpowiedzialność za drugiego człowieka.
               We wszystkich sporach społecznych i politycznych, które są toczone,
               nie wolno o tym zapomnieć.
                                                                         (Stefan Wyszyński)

Konsulat RP Londyn
Historia Polski, Historia powszechna,

Działalność Konsulatu Generalnego Rzeczypospoli(...)

  • Autor:  Dagmara Grajczak
  • Wydawca:  Instytut Pamięci Narodowej,  Lublin – Warszawa  2019
  • ISBN:  978-83-8098-647-3
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  247

Dwudziestolecie międzywojenne było czasem spokojnym dla Konsulatu Generalnego RP w Londynie. Zmienił to wybuch II wojny światowej, który przyniósł znaczne poszerzenie wachlarza obowiązków. Podczas wojny, zwłaszcza w latach 1941-1945, Wielka Brytania i Londyn były dla Polaków miejscem szczególnym. Przebywało tam nie tylko wielu obywateli polskich, ale także przedstawiciele władz, w tym premier, wódz naczelny i minister spraw zagranicznych. Mimo obecności władz polskich w Londynie sprawami obywateli polskich, zgodnie z regulacjami prawa międzynarodowego, zajmowała się służba konsularna.

Opieka nad tysiącami polskich uchodźców, organizacja oświaty, pobór do wojska na terenie Wielkiej Brytanii, koordynacja prac i nadzór nad konsulatami honorowymi to tylko niektóre z zadań pełnionych przez pracowników polskiego urzędu. Kwestie te omawia szczegółowo Dagmara Grajczak w publikacji będącej poprawioną wersją rozprawy doktorskiej. Autorka analizuje zasadnicze obszary aktywności konsulatu podczas II wojny światowej zestawione w układzie problemowym. Tekst uzupełniają aneksy przedstawiające m.in. obsady personalne Konsulatu Generalnego RP w Londynie w poszczególnych latach oraz biogramy konsulów generalnych odpowiedzialnych za działanie tej placówki.

Nowsze
Starsze