Browsing Category

Historia Polski

Region czy regiony
Historia Polski, Książki,

Region czy regiony? Ziemie Zachodnie i Północne,(...)

  • Redakcja  naukowa:  Wojciech  Kucharski,  Adam  Makowski,  Andrzej  Sakson,  Brygida  Solga,  Grzegorz  Strauchold,  Ryszard  Tomkiewicz
  • Wydawca:  Ośrodek  „Pamięć  i  Przyszłość”,  Wrocław  2022
  • ISBN:  978-83-963893-9-8
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  717, [2]

Ziemie Zachodnie i Północne wiąże wewnętrznie jedno z najbardziej kluczowych wydarzeń dziejowych, jakim była II wojna światowa. W jej wyniku dokonały się znaczące procesy, których następstwa trwają do dzisiaj: zmiana przynależności państwowej tych terenów, niemal całkowita wymiana ludności, zmiana struktury etnicznej i wyznaniowej, a zatem również zmiana języka, kodów kulturowych oraz strategii politycznych. Przerwana została wówczas ciągłość pamięci. Pozostał krajobraz przyrodniczy i kulturowy, dziedzictwo nierzadko sięgające korzeniami średniowiecza, a także, mimo zniszczeń, dość duży potencjał gospodarczy.

Publikacja nie daje ostatecznej odpowiedzi na tytułowe pytanie: Region czy regiony. Jest to raczej próba zmierzenia się z tym zagadnieniem przez 37 autorów reprezentujących różne ośrodki badawcze, w tym Instytut Zachodni. Celem jest dostarczenie różnorodnych danych, także statystycznych, do analizy wskazanego problemu i przedstawienie możliwych odpowiedzi.

Raport o stratach
Historia Polski, Historia powszechna,

Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyn(...)

  • Redakcja:  Konrad  Wnęk (cz. 1-3),  Adam Pleskaczyński (cz. 2)
  • Wydawca:  Polska  Fundacja  Narodowa,  Warszawa  2022
  • ISBN:  978-83-954388-2-0 ; 978-83-954388-3-7
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  532, [2] + 441, [1] + 335, [1]

Raport zawiera najnowszą rekonstrukcję strat wojennych Polski poniesionych w wyniku drugiej wojny światowej. Informacje zebrano w trzech obszernych tomach:

I. Opracowanie – opis oraz oszacowanie strat materialnych i niematerialnych;

II. Dokumentacja fotograficzna – wybór ilustracji z okresu II wojny światowej (zaprezentowano w nim również fotografie ze zbiorów archiwalnych Instytutu Zachodniego);

III. Lista miejsc zbrodni – zestawienie miejsc zbrodni dokonanych przez okupanta na ludności cywilnej.

Publikacja jest dostępna również w wersji cyfrowej zarówno w języku polskim, jak i angielskim.

Sąsiedztwo
Aktualności, Historia Niemiec, Historia Polski,

Sąsiedztwo w ramach. Polacy i Niemcy o sobie nawz(...)

  • Autorzy:  Justyna  Arendarska,  Agnieszka  Łada-Konefał,  Bastian  Sendhardt
  • Wydawca:  Instytut  Spraw  Publicznych,  Warszawa  2022
  • ISBN:  978-83-7689-415-7
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  328, [4]

Jak wynika z badań prasy ostatnich 20 lat przeprowadzonych przez Instytut Spraw Publicznych (ISP) w Warszawie i Niemiecki Instytut Spraw Polskich (DPI) w Darmstadt, Polacy i Niemcy postrzegają i opisują się nawzajem w pewnych ramach, które mimo upływu czasu pozostają stosunkowo niezmienne. Niemcy to dla Polaków punkt odniesienia i nauczyciel, a Polacy w oczach Niemców – wzorowy lub naganny uczeń, co odzwierciedla asymetryczną relację między obydwoma krajami.

Wszechobecna w komunikacji polsko-niemieckiej jest również metaforyka wojenna. Druga wojna światowa wciąż służy jako tło porównawcze, za pomocą którego aktualne wydarzenia są ukazywane jako powtórzenie tragicznych doświadczeń historycznych. W konsekwencji prowadzi to raczej do zaostrzenia niż rozwiązania nieporozumień w relacjach polsko-niemieckich.

Publikacja jest częścią projektu Aktorzy, obszary, sposoby – komunikacja polsko-niemiecka: ze sobą i o sobie.

Mniejszość niemiecka
Aktualności, Historia Polski,

Mniejszość niemiecka w życiu społeczno-polityc(...)

  • Autor:  Marek  Mazurkiewicz
  • Wydawca:  Instytut  Śląski,  Opole  2022
  • ISBN:  978-83-7126-408-5
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  297, [3]

Zachodnią granicę województwa opolskiego i granicę polsko-niemiecką dzieli dystans niemal 200 km. Jednak region ten jako część Górnego Śląska stanowi w wymiarze mentalno-kulturowym pogranicze Polski i Niemiec. Decyduje o tym zapewne obecność obywateli polskich niemieckiego pochodzenia.

Książka Marka Mazurkiewicza to zbiór tekstów poświęconych różnym wymiarom działalności mniejszości niemieckiej na Opolszczyźnie. Autor sięga do wydarzeń po przełomie 1989 roku, a także do lat wcześniejszych, aby ukazać proces instytucjonalizacji organizacji mniejszości niemieckiej. Na przykładzie mieszkańców Śląska Opolskiego publikacja przybliża stosunek państwa polskiego do mniejszości narodowych i etnicznych, ich aktywność na polu społeczno-politycznym i niełatwą kwestię poszukiwania własnego nurtu kultury pamięci.

Adel im Grenzraum
Historia Niemiec, Historia Polski,

Adel im Grenzraum. Transkulturelle Verflechtungen (...)

  • Redakcja:  Miłosława  Borzyszkowska-Szewczyk,  Sabine  Jagodzinski,  Miloš  Řeznik
  • Wydawca:  Peter  Lang,  Berlin  2021
  • Seria:  „Studien  zum  Mitteleuropäischen  Adel”,  Bd. 8
  • ISBN:  978-3-631-85020-6
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  293, [5]

Historyczne Prusy od średniowiecza cechowały się konfliktami, koegzystencją i wzajemnym przenikaniem się języków, kultur, wyznań i tradycji. W tych okolicznościach tworzyły się regionalne środowiska szlacheckie. Od XVIII wieku ulegały one silnym przeobrażeniom wskutek rozkładu ustroju stanowego oraz wyłaniania się nowoczesnych państw i narodów. Te burzliwe niekiedy przemiany polityczne i społeczne zderzały się z ukształtowanymi tradycjami regionalnymi, stanowymi i społecznymi.

Zawarte w książce artykuły opisują wzajemne oddziaływanie tradycji i transformacji w kontekście rozmaitych pograniczy, umieszczając temat w kontekście środkowoeuropejskim widzianym z perspektywy historii, historii sztuki i literaturoznawstwa.

Anders
Historia Polski, Historia powszechna,

Generał broni Władysław Anders 1892-1970. Czyny(...)

  • Autorzy:  Jerzy  Kirszak,  Bogusław  Polak,  Michał  Polak
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2022
  • ISBN:  978-83-8229-456-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  606, [1]

Generał Władysław Anders zajął trwałe miejsce w panteonie narodowym wśród najwybitniejszych wodzów polskich XX wieku. Sławę przyniosła mu trwająca kilkanaście miesięcy kampania włoska. Droga do chwały wiodła przez I Korpus Polski w Rosji, Powstanie Wielkopolskie, wojnę z bolszewikami i boje Września 1939. Po 1945 roku generał toczył zmagania na emigracji.

Album wydany w ramach projektu Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności dokumentuje m. in. starania generała Andersa zmierzające do przywrócenia Polsce po II wojnie światowej prawa do samostanowienia o swoim losie i całkowitego uniezależnienia się od władzy i wpływów ZSRR. Władysław Anders do końca życia pozostał strażnikiem pamięci ofiar zbrodni katyńskiej, a także jednym z symboli walki i niezłomnego trwania przy idei suwerenności Polski.

Poznań Strasburg
Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna,

Poznań – Strasburg. Powinowactwa w czasie i(...)

  • Redakcja:  Hanna  Grzeszczuk-Brendel,  Małgorzata  Praczyk
  • Wydawca:  Wydział  Historii  UAM,  Poznań  2022
  • ISBN:  978-83-67284-05-9
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  138, [1]

Dwujęzyczna polsko-angielska publikacja powstała w związku z wystawą Poznań – Strasbourg. From Imperial to European Affinities. Ekspozycja ta była jednym z wydarzeń towarzyszących XXIII. Międzynarodowemu Kongresowi Nauk Historycznych, który odbył się w Poznaniu w sierpniu 2022 roku.

Książka podejmuje zagadnienia związane ze wzajemnymi wpływami i interakcjami przestrzeni miejskich Poznania i Strasburga, które pod koniec XIX wieku znajdowały się na przeciwnych krańcach cesarstwa niemieckiego. Autorzy tekstów analizują kwestie dotyczące rozwoju urbanistycznego obu miast, ich architektury, a także dekoracji przestrzeni miejskiej i historycznych paraleli oraz różnic między dwoma ośrodkami.

Aust Erinnerungs
Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna,

Erinnerungsverantwortung. Deutschlands Vernichtung(...)

  • Autor:  Martin  Aust
  • Wydawca:  Bundeszentrale  für  politische  Bildung,  Bonn  2021
  • Seria:  „Schriftenreihe  der  Bundeszentrale  für  Politische  Bildung”,  Bd. 10658
  • ISBN:  978-3-7425-0658-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  219 s.,  [3] s. tablic

Niemcy zaatakowały Polskę 1 września 1939 roku, a Związek Radziecki 22 czerwca 1941 roku. Według Martina Austa te dwie daty wyznaczają początek i nasilenie niemieckiej wojny na wyniszczenie w Europie Wschodniej.

W jaki sposób i na jakich ideologicznych podstawach dokonała się radykalizacja narodowosocjalistyczna w Niemczech? Jakie są korzenie przemocy niemieckiej na wschodzie? Jak kształtowały się wspomnienia o tragicznych wydarzeniach wojny? Szukając odpowiedzi na te pytania, historyk oddaje głos m. in. niemieckim krytykom wojny eksterminacyjnej oraz ludziom z krajów okupowanych. Martin Aust podkreśla też kwestię odpowiedzialności Niemiec za pamięć o zbrodniach dokonanych w Polsce, Białorusi, Ukrainie i Rosji i komentuje nowe wyzwania współczesnej kultury pamięci.

Nigdy więcej
Historia Niemiec, Historia Polski,

“Nigdy więcej wojny!” 1 września w k(...)

  • Autorzy:  Waldemar  Czachur,  Peter  Oliver  Loew
  • Wydawca:  Wydawnictwo  Naukowe  Scholar,  Warszawa  2022
  • Seria:  „Współczesne  Społeczeństwo  Polskie  Wobec  Przeszłości”,  t. 14
  • ISBN:  978-83-66849-80-8
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  375

Hasło „Nigdy więcej wojny” w istotny sposób współtworzyło pamięć o 1 września w Polsce, NRD i RFN. W każdym z tych krajów stało się jednak nośnikiem odmiennych treści.

Autorzy publikacji “Nigdy więcej wojny!” pokazują, jak w Polsce oraz w obu państwach niemieckich od 1945 do 1989 roku media kształtowały pamięć zbiorową o ataku Niemiec na Polskę i o wybuchu II wojny światowej. Badacze poszukują odpowiedzi na pytanie, kto upamiętniał 1 września 1939 roku, jakie rozwijały się rytuały związane z obchodami tej rocznicy, a także co symbolizowała ona w pamięci zbiorowej Polaków i Niemców. Czachur i Loew próbują ustalić, czy upamiętnianie wybuchu II wojny światowej wykorzystywano do rozwijania wspólnej pamięci opartej na dialogu i czy wpłynęło ono na proces zbliżenia między Polakami i Niemcami.

Mit Ziem
Historia Polski, Książki,

Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny(...)

  • Autor:  Arkadiusz  Kalin
  • Wydawca:  Akademia  im.  Jakuba  z  Paradyża,  Gorzów  Wielkopolski  2019
  • ISBN:  978-83-65466-84-6
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  628

Praca habilitacyjna Arkadiusza Kalina poświęcona jest problematyce kulturowej mitu politycznego Ziem Odzyskanych i jego reprezentacji w twórczości literackiej. Po II wojnie światowej mit Ziem Odzyskanych stał się oficjalną narracją. W początkach Polski Ludowej ukazywanie w literaturze procesów kolonizacyjnych odnoszących się do Ziem Odzyskanych miało wywierać istotny wpływ na kształtowanie postaw społecznych w państwie.

Wskazany przez autora przykład Ziemi Lubuskiej reprezentuje założenia politycznego mitu Ziem Odzyskanych. Zagospodarowanie terenów leżących w ujściu Warty i w środkowym biegu Odry wymagało wysiłków w celu kolonizacji kulturowej – procesu budowy świadomości polskości tego regionu, co znalazło swoje odzwierciedlenie m. in. w literaturze.

Nowsze
Starsze