Browsing Category

Historia Polski

Cyprian_Notatki jeńca
Historia Polski, Historia powszechna, Zasoby archiwalne,

Notatki jeńca 1917-1918 / Tadeusz Cyprian

  • Autor:  Tadeusz  Cyprian
  • Redakcja:  Monika  Piotrowska,  Magdalena  Knapowska
  • Wydawca:  Wydawnictwo  Robert  Andre,  Koło  2021
  • ISBN:  978-83-954879-0-3
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  354

Prawnik Tadeusz Cyprian (1898–1979) w 1945 roku jako przedstawiciel Polski brał udział w procesie głównym zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze. Jednak już wcześniej,  jako osiemnastolatek tuż po maturze, trafił w sam środek ważnych wydarzeń. Powołany do armii austriackiej, znalazł się na froncie I wojny światowej. Walczył na froncie włoskim, gdzie dostał się do niewoli. W latach 1917–1918 przebywał w obozach jenieckich w Paduli pod Salerno i Santa Maria Capula w pobliżu Neapolu.

Dzienniki Tadeusza Cypriana z tego okresu przechowuje Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Poznaniu. Sześć niepozornych zeszytów skrywa intrygujący tekst spisywany na bieżąco we włoskich obozach jenieckich. Zapiski młodego żołnierza opublikowane obecnie jako Notatki jeńca 1917-1918 zawierają m. in. nieznany obraz historii tworzenia armii polskiej we Włoszech.

Wartheland
Historia Niemiec, Historia Polski,

Wartheland. Dzieje zbrodni / Adam Pleskaczyński

  • Autor:  Adam  Pleskaczyński
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Poznań – Warszawa  2021
  • ISBN:  978-83-8229-225-1
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  383

Reichsgau Wartheland, okręg administracyjny utworzony przez Niemców z ziem polskich włączonych bezpośrednio do III Rzeszy, był dla okupanta poligonem doświadczalnym narodowego socjalizmu. W tym „wzorcowym okręgu Rzeszy” prowadzona była najbardziej rasistowska i bezwzględna polityka narodowościowa spośród wszystkich obszarów bezpośrednio wcielonych do Niemiec.

Album Wartheland. Dzieje zbrodni  ukazuje przebieg niemieckiej okupacji Kraju Warty z perspektywy trzech grup narodowościowych: Niemców, Polaków i Żydów. Około 1000 opublikowanych fotografii pochodzi ze zbiorów ponad 30 instytucji oraz prywatnych kolekcji, m. in. ze zbiorów Instytutu Zachodniego. Opatrzone komentarzami zdjęcia przybliżają wydarzenia nie tylko w Poznaniu i Łodzi, ale także w wielu mniejszych miejscowościach Wielkopolski i ziemi łódzkiej, przedstawiając życie codzienne przedstawicieli trzech narodów w okupacyjnej rzeczywistości.

Górnośląskie miasta
Historia Niemiec, Historia Polski,

Górnośląskie miasta w XIX i XX wieku. Powstanie(...)

  • Autor:  Bernard  Linek
  • Wydawca:  Instytut  Śląski,  Opole  2020
  • ISBN:  978-83-7126-367-5
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  384

Bohaterami wybranych tekstów publikowanych przez Bernarda Linka w ciągu ostatnich 20 lat są mieszkańcy górnośląskich miast, zarówno tych industrialnych, powstałych w XIX wieku, jak i starszych miast lokacyjnych. Przykładowe miasta regionu przejściowego (jak autor chciałby nazywać Górny Śląsk, zamiast używać terminu pogranicze) to Zabrze, Chorzów, Opole i Tarnowskie Góry.

Bernard Linek opisuje zjawiska, w wyniku których w XIX i XX wieku w regionie górnośląskim powstawało nowoczesne społeczeństwo o określonych specyficznych cechach: ze znaczną przewagą robotników, a zarazem osadzone w tradycjonalistycznym systemie wartości.

Mazur_Z badań
Aktualności, Historia Polski, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Z badań nad stosunkiem mieszkańców Ziem Zachodn(...)

  • Opracowanie:  Zbigniew  Mazur
  • Przygotowanie do druku:  Maria  Wagińska-Marzec
  • Wydawca:  Instytut  Zachodni,  Poznań  2021
  • Seria:  „Ziemie Zachodnie – Studia i Materiały”,  nr 30
  • ISBN:  978-83-66412-21-7
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  168 s., [40] s. tablic

Przeprowadzone w latach 1995-1996 rozmowy z przedstawicielami lokalnych elit intelektualnych Ziem Zachodnich i Północnych zaangażowanymi w budowanie powojennej rzeczywistości przyniosły wiele interesujących spostrzeżeń dotyczących zagadnień związanych z wielowarstwową spuścizną historyczną tych regionów. Spotkania te ukazały, jak odmienne było podejście różnych grup społecznych wobec zastanego krajobrazu kulturowego, na co składało się wiele czynników.

Opublikowany obecnie raport, będący efektem prac podjętych w ramach zainicjowanego przez Zbigniewa Mazura interdyscyplinarnego projektu badawczego realizowanego w latach 90. w Instytucie Zachodnim w Poznaniu, pozwala lepiej zrozumieć dylematy, przed jakimi stawała wówczas ludność napływowa, a także lokalne władze oraz osoby, które z racji pełnionych funkcji sprawowały pieczę nad przejętą spuścizną.

Westfalacy
Historia Niemiec, Historia Polski,

Westfalacy. Wspomnienia, dzieje datami ujęte, bib(...)

  • Koncepcja, opracowanie autorskie i redakcja:  Jan  Papiór
  • Wydawca:  Wydawnictwo  „Rys”,  Poznań  2020
  • ISBN:  978-83-66666-11-5
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  602

Publikacja  Westfalacy  została przygotowana w 150 rocznicę pierwszych migracji Polaków za chlebem do Westfalii i Nadrenii na zachodzie Niemiec. Emigracja Westfalaków była z zamierzenia czasowa. Chcieli tylko zarobić nieco grosza i wrócić w rodzinne strony. Tymczasem przebywając na obczyźnie tworzyli polskie środowisko kulturowe, pielęgnując mowę i wiarę ojców.

Przybyli do Nadrenii i Westfalii polscy robotnicy z wykształceniem zaledwie elementarnym nie byli przygotowani do pracy kulturowej w organizacjach społecznych. Bazując jednak na mowie ojczystej i wierze katolickiej starali się zachować łączność między sobą. Gromadzili się w towarzystwach polsko-katolickich, kołach śpiewu i na zjazdach śpiewackich, w gniazdach sokolich i innych organizacjach.

Jan Papiór, autor i wydawca opracowania, oddał głos samym Westfalakom, przytaczając ich wspomnienia, a także starał się uchwycić datami dzieje Polonii Westfalsko-Nadreńskiej oraz zebrał bibliografię dotychczasowych publikacji na ten temat.

Wielojęzyczność
Aktualności, Historia Polski, Książki,

Wielojęzyczność w przestrzeni publicznej. Ślą(...)

  • Redakcja  naukowa:  Monika  Choroś,  Piotr  Pałys
  • Wydawca:  Instytut  Śląski,  Opole  2020
  • ISBN:  978-83-7126-359-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  299

Problem wielojęzyczności i związanej z nią wielokulturowości stanowi ważny element historii i współczesności wielu regionów, w tym sąsiadujących ze sobą Śląska i Łużyc. Regiony te położone na styku Polski, Niemiec i Czech były pod względem językowym różnie traktowane przez władze państwowe.

Publikacja pod redakcją Moniki Choroś i Piotra Pałysa zawiera kilkanaście artykułów na temat funkcjonowania różnorodnych aspektów wielojęzyczności w przestrzeni publicznej z perspektywy historycznej, socjologicznej, politologicznej i onomastycznej. Autorzy tekstów najwięcej miejsca poświęcają zjawiskom zachodzącym na Górnym Śląsku, Łużycach i Śląsku Cieszyńskim, ale omawiają też nazewnictwo na Podlasiu i dwujęzyczność serbsko-słowacką w Wojwodinie, przypominając, że temat wielojęzyczności jest wciąż aktualny i niezmiernie ważny dla mieszkańców wielu regionów Europy.

Polish Church
Historia Polski, Książki,

The Polish Catholic Church under German occupation(...)

  • Autor:  Jonathan  Huener
  • Wydawca:  Indiana  University  Press,  Bloomington  2021
  • ISBN:  978-0-253-05404-3
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  XVII, [3], 352, [1]

Jonathan Huener przybliża anglojęzycznemu czytelnikowi losy Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce pod okupacją niemiecką. Amerykański historyk skupia się na prześladowaniach Kościoła w latach 1939-1945 w Kraju Warty, regionie włączonym przez okupanta do Rzeszy.

Na podstawie źródeł zebranych w polskich archiwach państwowych i kościelnych autor ukazuje szeroką gamę prześladowań, które spotykały duchowieństwo i wiernych w Kraju Warty: aresztowania, przetrzymywanie w obozach koncentracyjnych i w więzieniach, egzekucje, zamykanie kościołów, niszczenie i konfiskatę mienia kościelnego oraz ograniczenie publicznego wyrażania wiary. Huener bada też sposoby reakcji polskich katolików na represyjne środki reżimu nazistowskiego.

W publikacji wykorzystano m. in. dokumenty oraz fotografie ze zbiorów archiwalnych Instytutu Zachodniego.

ZZiP Nowe Konteksty
Aktualności, Historia Polski, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Ziemie Zachodnie i Północne (1945-2020). Nowe ko(...)

  • Redakcja:  Małgorzata  Bukiel,  Andrzej  Sakson,  Cezary  Trosiak
  • Wydawca:  Instytut  Zachodni,  Poznań  2020
  • Seria:  „Ziemie Zachodnie – Studia i Materiały”,  nr 29
  • ISBN:  978-83-66412-19-4
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  414, [1] s., [36] s. tablic

Migracje na Ziemie Zachodnie i Północne po II wojnie światowej rozpoczęły zupełnie nowy etap w formowaniu się więzi i relacji w społeczeństwie polskim. Procesy te zachodziły w bardzo zróżnicowany sposób, gdyż specyfika kulturowa poszczególnych regionów stwarzała odmienne warunki bytowe dla przybywających osób.

Autorzy kilkunastu tekstów zebranych w książce Ziemie Zachodnie i Północne (1945-2020). Nowe konteksty  zwracają uwagę na różne kwestie istotne dla formowania się współczesnego społeczeństwa w Polsce XX i początku XXI wieku. Badacze analizują poszczególne zjawiska, zachodzące w społecznościach lokalnych i regionalnych na terenach przyłączonych do Polski po II wojnie światowej.

Całości publikacji dopełnia bibliografia wybranych prac Andrzeja Kwileckiego (1928-2019), uczonego szczególnie zasłużonego w dziedzinie badania przemian społecznych zachodzących na Ziemiach Zachodnich i Północnych.

Dwa narody
Historia Niemiec, Historia Polski,

Dwa narody. Wyłanianie się nowoczesnych narodów(...)

  • Autor:  Bernard  Linek
  • Wydawca:  Instytut  Śląski,  Opole  2020
  • ISBN:  978-83-7126-368-2
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  376

Tytułowe dwa narody to z jednej strony Polacy i Niemcy. Autor tomu studiów ukazuje, jak obecność różnych grup etnicznych na obszarze Górnego Śląska prowadziła w XIX i XX wieku do unarodowienia regionu. Ponadto Bernard Linek podkreśla drugie zjawisko zachodzące na Górnym Śląsku: dychotomię między nowoczesnym narodem politycznym a narodem etnicznym.

W książce Dwa narody zebrano kilkanaście artykułów opublikowanych w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Autor zamieszczonych tekstów przybliża proces tworzenia nowoczesnych narodów i ukazuje go z różnych perspektyw, przedstawiając meandry wyborów życiowych Górnoślązaków.

Ostpreussens
Historia Polski, Książki,

Ostpreußens Kriegsbeute. Der Regierungsbezirk Zic(...)

  • Redakcja:  Christhardt  Henschel
  • Wydawca:  Fibre,  Osnabrück  2021
  • Seria:  „Einzelveröffentlichungen des Deutschen Historischen Instituts Warschau”,  42
  • ISBN:  978-3-944870-75-5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  416

Po niemieckiej agresji na Polskę w 1939 roku północna część Mazowsza została włączona do prowincji Prusy Wschodnie jako Regierungsbezirk Zichenau. Stolicą rejencji zostało miasteczko Ciechanów, przemianowane na Zichenau. Podobnie jak na innych terenach polskich włączonych do Rzeszy, niemieccy okupanci traktowali ten region jako obszar kolonizacji, pozbawiając zamieszkałą tu ludność polską i żydowską praw obywatelskich.

Publikacja Ostpreußens Kriegsbeute. Der Regierungsbezirk Zichenau 1939–1945  zawiera referaty historyków z Polski, Niemiec i Francji wygłoszone na konferencji w Niemieckim Instytucie Historycznym w maju 2017 roku. Zebrani w Warszawie badacze skupili się na różnych aspektach okupacji niemieckiej na północnym Mazowszu, pytając nie tylko o ideologię, strukturę i charakter reżimu okupacyjnego, ale także o życie codzienne i strategie przetrwania okupowanej ludności wobec różnorodnych form masowej przemocy wobec mieszkańców Regierungsbezirk Zichenau.

Nowsze
Starsze