Browsing Category

Książki

Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach p(...)

Redakcja: Martyna Grądzka-Rejak, Aleksandra Namysło
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-667-1
Oprawa: twarda
Liczba stron: 463, [1]

Celem publikacji Represje za pomoc Żydom było ustalenie nazwisk obywateli polskich, nieobjętych ustawodawstwem norymberskim, represjonowanych przez Niemców za pomoc udzielaną Żydom podczas II wojny światowej. Tom piewszy zawiera 333 zweryfikowane noty dotyczące 654 osób, opisujące przyczyny, okoliczności i przebieg zdarzeń związanych z zapewnieniem pomocy ludności żydowskiej oraz konsekwencje, jakie spotkały pomagających ze strony organów władzy wojskowej i cywilnej III Rzeszy, włącznie z karą śmierci. Autorzy starali się poznać motywacje osób zaangażowanych w pomoc Żydom oraz okoliczności ujawnienia faktu jej udzielenia, aby zrekonstruować zjawisko zależności „pomoc – represja”.

W książce wykorzystano liczne dokumenty administracji niemieckiej, sądów i aparatu terroru, prasę niemiecką, świadectwa Żydów spisane podczas wojny, a także prasę i materiały wytworzone przez konspirację polską i żydowską. Redaktorki publikacji zapowiadają wydanie kolejnych tomów pracy, w miarę weryfikacji danych ze zgromadzonej kartoteki represjonowanych liczącej ponad 6 tys. nazwisk.

Aktualności, Historia Polski, Książki,

Nowe społeczeństwo Ziem Zachodnich i Północnyc(...)

Autor: Andrzej Sakson
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań 2020
ISBN: 978-83-65817-29-7
Oprawa: miękka
Liczba stron: 225, [1]

Autor publikacji analizuje 75 lat tworzenia się społeczeństwa Ziem Zachodnich i Północnych, począwszy od migracji przez powstawanie polskiej administracji i zagospodarowanie, aż po kwestię rodzenia się nowego społeczeństwa postmigracyjnego. Andrzej Sakson przedstawia specyfikę przemian społecznych poszczególnych ziem pogranicza, uwzględniając też odmienności wynikające z różnego sąsiedztwa: Niemiec, Czech i Rosji (Obwodu Kaliningradzkiego). Książka nawiązuje do pamięci o przeszłości i polityki historycznej, w tym rozrachunków z II wojną światową, a także prezentuje przemiany etosu Ziem Odzyskanych od 1945 roku do dziś.

Historia Polski, Książki,

Procesy osób oskarżonych o popełnienie zbrodni (...)

Autor: Artur Pawlicki
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Poznań – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-375-5 ; 978-83-8098-521-6
Oprawa: twarda
Liczba stron: 439 + 840

Publikacja autorstwa Artura Pawlickiego omawia kształtowanie się polskiego ustawodawstwa w dziedzinie ścigania i karania zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, w ramach których mieściły się zbrodnie niemieckie.

W tomie 1. zamieszczono szczegółowe przykłady procesów odbywających się w omawianym okresie przed polskimi sądami specjalnymi, w tym proces Arthura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym. W tabelach zebrano nazwiska konkretnych osób oskarżonych o popełnienie zbrodni niemieckich w poszczególnych powiatach Kraju Warty z uwzględnieniem wymiaru zasądzonej kary. Biogramy tych osób z uwzględnieniem podstawy źródłowej umieszczono w tomie 2. publikacji. Treść książki ilustrują liczne fotografie pochodzące w większości ze zbiorów IPN, a także z kolekcji prywatnych.

Historia powszechna, Książki,

Dès le début. Die Friedensnote Papst Benedikts X(...)

Redakcja: Birgit Aschmann, Heinz-Gerhard Justenhoven
Wydawca: Ferdinand Schöningh, Paderborn 2019
Seria: „Veröffentlichungen der Kommission für Zeitgeschichte”, Reihe C, „Themen der Kirchlichen Zeitgeschichte”, Bd. 2
ISBN: 978-3-506-70272-2
Oprawa: miękka
Liczba stron: VI, 378

Trzy lata po rozpoczęciu pierwszej wojny światowej, 1 sierpnia 1917 roku, Benedykt XV opublikował notę pokojową skierowaną do walczących stron. Papież ukazywał w niej wojującym narodom drogę wyjścia z „ogólnego szaleństwa”.

Niniejsza antologia przypomina tę na wpół zapomnianą inicjatywę pokojową. W poszczególnych artykułach historycy i teolodzy badają szanse realizacji propozycji wystosowanych przez papieża, zadając pytania o bezpośrednie konsekwencje. Jednocześnie teksty dotyczą kwestii zakresu, w jakim inicjatywa Benedykta XV była później kontynuowana w watykańskiej etyce pokoju.

Historia Polski, Książki,

Ziemie Zachodnie i Północne w polskiej kinematog(...)

Redakcja: Maciej Kowalski, Tomasz Sikorski
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019
Seria: „Film. Historia i konteksty”, t. 3
ISBN: 978-83-7972-290-7
Oprawa: miękka
Liczba stron: 252

Obraz Ziem Zachodnich i Północnych prezentowany przez powojenne polskie kino nie jest jednolity. W kolejnych dekadach PRL obraz ten ulegał zmianom, w zależności od polityki ówczesnych władz państwowych. Początkowo stawiały one na integrację i stabilizację nowego poczucia tożsamości, by w latach siedemdziesiątych XX wieku dojść do przekonania, że obecność motywu Ziem Odzyskanych na ekranie nie jest już konieczna.

Autorzy poszczególnych tekstów zebranych w niniejszym tomie studiów ukazują ewolucję obrazu kinowego Ziem Zachodnich i Północnych – od poetyki socrealistycznej poprzez eksperymenty psychologiczne i warsztatowe lat pięćdziesiątych do swobodniejszej narracji w kolejnych latach, tak w produkcjach fabularnych, jak i dokumentalnych. Bogactwo poruszanej tematyki sprawia, że w publikacji omówiono tylko wybrane problemy, otwierając perspektywy do dalszych badań naukowych.

Historia Polski, Książki,

Życie rzeczy w powojennej Polsce / Agata Zborowsk(...)

Autor: Agata Zborowska
Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019
Seria: „Communicare”
ISBN: 978-83-235-3956-8
Oprawa: miękka
Liczba stron: 347 stron, [20] stron tablic

Życie rzeczy w powojennej Polsce opowiada o kilku latach po drugiej wojnie światowej z perspektywy codziennych przedmiotów, tak rzeczywistych, jak i wyobrażonych: o poszukiwaniach ukrytego skarbu, o gościnnych przedmiotach na Ziemiach Odzyskanych, o szabrze, o zachodnich darach płynących do Polski (UNRRA), jak również o nowych przedmiotach kształtujących nowy socjalistyczny porządek. To także opowieść o długu zaciągniętym u poprzednich właścicieli przejmowanych przedmiotów, który w okresie powojennego niedoboru staje się częścią polskiej tożsamości.

Agata Zborowska analizuje zróżnicowane materiały (oficjalne dokumenty, pamiętniki i wspomnienia, beletrystykę, filmy, fotografie, plakaty), które traktuje jako źródło wiedzy o sposobach funkcjonowania przedmiotów oraz wyobrażeniach na ich temat. Autorka przedstawia trzy studia przypadku zorganizowane wokół kategorii rzeczy „znalezionych”, „gościnnych” i „nowych”, które oświetlają z różnych perspektyw relacje między przedmiotami a ich właścicielami. A. Zborowska nie rekonstruuje biografii konkretnych przedmiotów, ale próbuje poprzez rzeczy dotrzeć do historii.

Historia Polski, Książki,

Pamięć Kresów – Kresy w pamięci / pod redakc(...)

Redaktor: Bogusław Tracz
Wydawcy: Muzeum w Gliwicach, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice – Gliwice – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-662-6
Oprawa: miękka
Liczba stron: 390

W książce Pamięć Kresów – Kresy w pamięci opublikowano materiały z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w Gliwicach 25-27 X 2017 r. Autorami zamieszczonych artykułów są reprezentanci różnych dziedzin humanistyki, m.in. historii, socjologii, politologii oraz literaturoznawstwa. Badacze przedstawiają z różnych punktów widzenia kwestię szeroko rozumianej pamięci polskich Kresów Wschodnich, począwszy od rugowania Kresów z dyskursu publicznego w PRL, po ich idealizację i mitologizację w przestrzeni prywatnej oraz włączenie do „narodowego imaginarium”.

Szczególnym tematem badawczym poruszanym w publikacji jest pamięć Kresów na Górnym Śląsku, wśród osiadłych tam powojennych repatriantów oraz ich potomków. Wspomnienia te, zanikające w kolejnych pokoleniach, wracają pod wpływem opowieści rodzinnych, zachowanych pamiątek oraz podróży sentymentalnych. Autorzy tekstów przypominają również kilka postaci i organizacji, które w swojej działalności starały się kultywować pamięć o Kresach Wschodnich.

Historia Polski, Książki,

Wielkopolskie drogi do niepodległości. Powstanie(...)

Redakcja naukowa: Olaf Bergmann, Elżbieta Wojcieszyk
Wydawcy: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, Instytut Pamięci Narodowej, Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, Poznań – Warszawa 2018
ISBN: 978-83-8098-518-6
Oprawa: twarda
Liczba stron: 200

Praca zbiorowa Wielkopolskie drogi do niepodległości przypomina różne drogi wiodące Polaków z zaboru pruskiego do odzyskania państwowości. Ważnym wydarzeniem poprzedzającym wybuch Powstania Wielkopolskiego było – opisane w pierwszym artykule – zwołanie polskiego Sejmu Dzielnicowego, który obradował w Poznaniu od 3 do 5 grudnia 1918 roku. Posłowie Sejmu Dzielnicowego wyrazili wówczas wolę zjednoczenia z Polską i powołali tymczasowy organ władzy, Naczelną Radę Ludową.

Autorzy kolejnych rozdziałów przywołują wydarzenia z okresu Powstania, rozgrywające się w różnych częściach Wielkopolski: przejmowanie władzy w miastach, walki zbrojne o granice oraz późniejsze sposoby upamiętniania wydarzeń powstańczych. Jeden z tekstów poświęcono postaci szczególnie zasłużonej dla dziejów Powstania – doktorowi Ireneuszowi Wierzejewskiemu, naczelnemu lekarzowi armii wielkopolskiej.

Książka wydana w stulecie wybuchu Powstania Wielkopolskiego sięga do tematów rzadziej poruszanych w literaturze, przypominając zapomniane fakty oraz lokalne historie.

Historia Polski, Książki,

Gemeinschaftslager der DAF Nr 22. Obóz pracy przy(...)

Autorzy: Bogumił Rudawski, Jerzy Osypiuk
Wydawcy: Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne, Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”, Nekla 2018
ISBN: 978-83-939-660-5-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 240

W latach 1942-1943 w wielkopolskiej Nekli funkcjonował stworzony przez hitlerowskie władze okupacyjne obóz pracy przymusowej dla Żydów wykorzystywanych jako siła robocza przy budowie torów kolejowych. Na podstawie analizy dokumentów archiwalnych z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz Archiwów Państwowych w Poznaniu i Łodzi powstała książka opisująca dzieje tego obozu: Gemeinschaftslager der DAF nr 22. Obóz pracy przymusowej dla Żydów w Nekli w latach 1942-43.

Ważną część publikacji stanowi Imienny wykaz żydowskich pracowników przymusowych w Nekli zestawiony przez dra Bogumiła Rudawskiego z Instytutu Zachodniego. Spis obejmuje 921 ułożonych alfabetycznie nazwisk osób zidentyfikowanych na podstawie źródeł archiwalnych, między innymi korespondencji pomiędzy niemiecką firmą „Otto Trebitz. Tiefbau” prowadzącą prace kolejowe a administracją łódzkiego getta. Inne zamieszczone w książce dokumenty i fragmenty wspomnień również obrazują tragedię ofiar obozu w Nekli, z których zginęła ponad połowa uwięzionych. Publikacja przywraca pamięć o więźniach z Nekli, przypominając ich z imienia i nazwiska.

Jednym z tych, którzy przeżyli, był Arie Goldstein urodzony w 1927 roku w Widawie w Łódzkiem. Trafił on do nekielskiego obozu pracy w wieku 15 lat. Po wielu latach Goldstein zdecydował się spisać swoje drastyczne wspomnienia z czasów okupacji hitlerowskiej. Zostały one wydane w języku polskim jako Wszyscy umrzemy, a ty będziesz żył (Nekla 2019) i są również dostępne w Bibliotece Instytutu Zachodniego.

Historia Polski, Książki,

Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowy(...)

Redaktor: Jarosław Syrnyk
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-558-2
Oprawa: twarda
Liczba stron: 279

Publikacja zawierająca syntezę działań służb bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce w latach 1944-1956 powstała w wyniku realizacji projektu „Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych, etnicznych oraz cudzoziemców”. Rozdział wstępny książki przypomina główne elementy polityki narodowościowej prowadzonej w Polsce po II wojnie światowej. W kolejnych artykułach autorzy omawiają działania podejmowane wobec poszczególnych grup narodowościowych: Żydów, Niemców, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Romów, Greków i Macedończyków.

Oficjalna ideologia władz państwowych sformułowana już w Manifeście Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w lipcu 1944 roku głosiła, że w stosunkach narodowościowych w Polsce nastąpi „historyczny zwrot”, a konflikty ustąpią „przyjaźni i współpracy, dyktowanej przez obopólne życiowe interesy”. W praktyce władze dążyły do stworzenia państwa jednonarodowego, przy rozumieniu narodu jako kwestii etnicznej. W książce Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce ukazano, jak wyglądała w rzeczywistości realizacja idei „historycznego zwrotu” w wykonaniu ówczesnych służb bezpieczeństwa.

Nowsze

Starsze