Browsing Category

Książki

Pamięć Kresów – Kresy w pamięci / pod redakc(...)

Redaktor: Bogusław Tracz
Wydawcy: Muzeum w Gliwicach, Instytut Pamięci Narodowej, Katowice – Gliwice – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-662-6
Oprawa: miękka
Liczba stron: 390

W książce Pamięć Kresów – Kresy w pamięci opublikowano materiały z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w Gliwicach 25-27 X 2017 r. Autorami zamieszczonych artykułów są reprezentanci różnych dziedzin humanistyki, m.in. historii, socjologii, politologii oraz literaturoznawstwa. Badacze przedstawiają z różnych punktów widzenia kwestię szeroko rozumianej pamięci polskich Kresów Wschodnich, począwszy od rugowania Kresów z dyskursu publicznego w PRL, po ich idealizację i mitologizację w przestrzeni prywatnej oraz włączenie do „narodowego imaginarium”.

Szczególnym tematem badawczym poruszanym w publikacji jest pamięć Kresów na Górnym Śląsku, wśród osiadłych tam powojennych repatriantów oraz ich potomków. Wspomnienia te, zanikające w kolejnych pokoleniach, wracają pod wpływem opowieści rodzinnych, zachowanych pamiątek oraz podróży sentymentalnych. Autorzy tekstów przypominają również kilka postaci i organizacji, które w swojej działalności starały się kultywować pamięć o Kresach Wschodnich.

Historia Polski, Książki,

Wielkopolskie drogi do niepodległości. Powstanie(...)

Redakcja naukowa: Olaf Bergmann, Elżbieta Wojcieszyk
Wydawcy: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, Instytut Pamięci Narodowej, Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego, Poznań – Warszawa 2018
ISBN: 978-83-8098-518-6
Oprawa: twarda
Liczba stron: 200

Praca zbiorowa Wielkopolskie drogi do niepodległości przypomina różne drogi wiodące Polaków z zaboru pruskiego do odzyskania państwowości. Ważnym wydarzeniem poprzedzającym wybuch Powstania Wielkopolskiego było – opisane w pierwszym artykule – zwołanie polskiego Sejmu Dzielnicowego, który obradował w Poznaniu od 3 do 5 grudnia 1918 roku. Posłowie Sejmu Dzielnicowego wyrazili wówczas wolę zjednoczenia z Polską i powołali tymczasowy organ władzy, Naczelną Radę Ludową.

Autorzy kolejnych rozdziałów przywołują wydarzenia z okresu Powstania, rozgrywające się w różnych częściach Wielkopolski: przejmowanie władzy w miastach, walki zbrojne o granice oraz późniejsze sposoby upamiętniania wydarzeń powstańczych. Jeden z tekstów poświęcono postaci szczególnie zasłużonej dla dziejów Powstania – doktorowi Ireneuszowi Wierzejewskiemu, naczelnemu lekarzowi armii wielkopolskiej.

Książka wydana w stulecie wybuchu Powstania Wielkopolskiego sięga do tematów rzadziej poruszanych w literaturze, przypominając zapomniane fakty oraz lokalne historie.

Historia Polski, Książki,

Gemeinschaftslager der DAF Nr 22. Obóz pracy przy(...)

Autorzy: Bogumił Rudawski, Jerzy Osypiuk
Wydawcy: Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne, Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”, Nekla 2018
ISBN: 978-83-939-660-5-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 240

W latach 1942-1943 w wielkopolskiej Nekli funkcjonował stworzony przez hitlerowskie władze okupacyjne obóz pracy przymusowej dla Żydów wykorzystywanych jako siła robocza przy budowie torów kolejowych. Na podstawie analizy dokumentów archiwalnych z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz Archiwów Państwowych w Poznaniu i Łodzi powstała książka opisująca dzieje tego obozu: Gemeinschaftslager der DAF nr 22. Obóz pracy przymusowej dla Żydów w Nekli w latach 1942-43.

Ważną część publikacji stanowi Imienny wykaz żydowskich pracowników przymusowych w Nekli zestawiony przez dra Bogumiła Rudawskiego z Instytutu Zachodniego. Spis obejmuje 921 ułożonych alfabetycznie nazwisk osób zidentyfikowanych na podstawie źródeł archiwalnych, między innymi korespondencji pomiędzy niemiecką firmą „Otto Trebitz. Tiefbau” prowadzącą prace kolejowe a administracją łódzkiego getta. Inne zamieszczone w książce dokumenty i fragmenty wspomnień również obrazują tragedię ofiar obozu w Nekli, z których zginęła ponad połowa uwięzionych. Publikacja przywraca pamięć o więźniach z Nekli, przypominając ich z imienia i nazwiska.

Jednym z tych, którzy przeżyli, był Arie Goldstein urodzony w 1927 roku w Widawie w Łódzkiem. Trafił on do nekielskiego obozu pracy w wieku 15 lat. Po wielu latach Goldstein zdecydował się spisać swoje drastyczne wspomnienia z czasów okupacji hitlerowskiej. Zostały one wydane w języku polskim jako Wszyscy umrzemy, a ty będziesz żył (Nekla 2019) i są również dostępne w Bibliotece Instytutu Zachodniego.

Historia Polski, Książki,

Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowy(...)

Redaktor: Jarosław Syrnyk
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-558-2
Oprawa: twarda
Liczba stron: 279

Publikacja zawierająca syntezę działań służb bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce w latach 1944-1956 powstała w wyniku realizacji projektu „Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych, etnicznych oraz cudzoziemców”. Rozdział wstępny książki przypomina główne elementy polityki narodowościowej prowadzonej w Polsce po II wojnie światowej. W kolejnych artykułach autorzy omawiają działania podejmowane wobec poszczególnych grup narodowościowych: Żydów, Niemców, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów, Romów, Greków i Macedończyków.

Oficjalna ideologia władz państwowych sformułowana już w Manifeście Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w lipcu 1944 roku głosiła, że w stosunkach narodowościowych w Polsce nastąpi „historyczny zwrot”, a konflikty ustąpią „przyjaźni i współpracy, dyktowanej przez obopólne życiowe interesy”. W praktyce władze dążyły do stworzenia państwa jednonarodowego, przy rozumieniu narodu jako kwestii etnicznej. W książce Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce ukazano, jak wyglądała w rzeczywistości realizacja idei „historycznego zwrotu” w wykonaniu ówczesnych służb bezpieczeństwa.

Historia Niemiec, Książki,

Parkomanie. Die Gartenlandschaften des Fürsten P(...)

Redakcja: Agnieszka Lulińska
Wydawca: Prestel, München – London – New York 2016
ISBN: 978-3-79135529-0
Oprawa: twarda
Liczba stron: 319, [1]

Książę Hermann Ludwig von Pückler-Muskau (1785-1871) to jeden z wielkich niemieckich projektantów krajobrazu. Jego szczególną pasją, którą dzielił z żoną Lucie, była sztuka ogrodowa. Pückler – zwany Zielonym Księciem – przekształcił swoje parki w Bad Muskau i Branitz oraz majątek królewski w Babelsbergu w cudowne ogrody, które fascynują do dziś.

W książce Parkomanie połączono pogłębioną wiedzę i atrakcyjne ilustracje, przedstawiając żywą narrację na temat życia i twórczości Pücklera. Zestawienie historycznych grafik i fotografii z aktualnymi zdjęciami lotniczymi pozwala na nowe spojrzenie na trzy wspaniałe parki krajobrazowe, dzieła Zielonego Księcia: poczdamski Babelsberg, Branitz w Cottbus oraz położony na pograniczu polsko-niemieckim Muskau – Park Mużakowski.

Historia Polski, Książki,

Kardynał Stefan Wyszyński 1901-1981

Autorzy: Rafał Łatka, Beata Mackiewicz, ks. Dominik Zamiatała
Wydawcy: Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Prymasowski Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-382-3; 978-83-88202-64-3
Oprawa: twarda
Liczba stron: 558

Kolejny z albumów biograficznych wydany przez Instytut Pamięci Narodowej (tym razem we współpracy z Instytutem Prymasowskim Stefana Wyszyńskiego), przedstawia postać ważną dla dziejów Polski najnowszej. Autorzy w szkicu biograficznym ukazali życie i działalność kardynała Stefana Wyszyńskiego, w porządku chronologicznym od dzieciństwa po ostatnie dni. Druga część publikacji ilustruje biografię Stefana Wyszyńskiego fotografiami przedstawionymi w ujęciu problemowym. Układ ten pozwolił autorom na podkreślenie wieloaspektowości działań Prymasa Tysiąclecia.

Materiał źródłowy i ikonograficzny wykorzystany w albumie pochodzi głównie ze zbiorów Archiwum Instytutu Prymasowskiego. Uzupełniają go wypowiedzi kardynała Stefana Wyszyńskiego zaczerpnięte z jego Dzieł zebranych oraz teksty dotąd niepublikowane.

               Niezmiernie doniosłą rzeczą jest, abyśmy dźwigając własny krzyż
               – krzyż godności człowieka – pamiętali o tym, że każdy z ludzi
               nosi w sobie godność i odpowiedzialność za drugiego człowieka.
               We wszystkich sporach społecznych i politycznych, które są toczone,
               nie wolno o tym zapomnieć.
                                                                         (Stefan Wyszyński)

Książki, Niemcoznawstwo, Zasoby archiwalne,

Dawne pismo niemieckie. Podręcznik do nauki pisma(...)

Autor: Harald Süß
Tłumaczenie: Joanna Drejer
Wydawca: Fundacja Dobro Kultury, Słubice 2019
ISBN: 978-83-947075-4-5
Oprawa: twarda
Liczba stron: 84

Dla osób pragnących zgłębić tajniki dawnej kaligrafii niemieckiej została wydana polska wersja podręcznika do nauki pisma neogotyckiego „Deutsche Schreibschrift” autorstwa Haralda Süßa, w tłumaczeniu Joanny Drejer. Publikacja zatytułowana Dawne pismo niemieckie. Podręcznik do nauki pisma neogotyckiego zawiera tablice z wzorami pisma od XVIII wieku do 1. połowy XX wieku, a także liczne przykłady dawnych dokumentów niemieckich wraz z ich transkrypcją na alfabet łaciński. Książce towarzyszy wydana przez Joannę Drejer oraz Izabellę Parowicz Kurrenta. Zeszyt ćwiczeń do nauki pisma neogotyckiego. Autorki zeszytu proponują, aby naukę czytania poprzedzić nauką pisania, co pozwoli na samodzielne poznawanie budowy i kształtów poszczególnych liter. Służą temu zaproponowane ćwiczenia oraz liczne przykłady dokumentów ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu.

Obie prace mogą być szczególnie przydatne dla osób zainteresowanych kwerendami w archiwach posiadających bogaty zasób z okresu XIX oraz początków XX wieku, nie tylko z terenów dawnego zaboru pruskiego. Nieznajomość dawnego niemieckiego pisma odręcznego jest bowiem poważną barierą dla badaczy, uniemożliwiającą prawidłowe odczytywanie części zasobów archiwów w zachodniej i północnej Polsce, a także w niemieckojęzycznej części Europy.

Historia Polski, Książki,

Niecenzurowane. Z dziejów drugiego obiegu wydawni(...)

Autor: Cecylia Kuta
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Kraków 2019
ISBN: 978-83-8098-580-3
Oprawa: twarda
Liczba stron: 799, [1] s., [56] s. tablic

Literatura drugiego obiegu, łamiąca monopol informacyjny komunistów w PRL, odgrywała ważną rolę w walce o zachowanie tożsamości narodowej Polaków. W latach 1976-1990 niezależne oficyny wydawnicze upowszechniały wiedzę o przemilczanych wydarzeniach z dziejów Polski, a także udostępniały zakazane przez cenzurę dzieła światowej klasyki oraz literaturę emigracyjną.

Cecylia Kuta w książce Niecenzurowane zajęła się historią drugiego obiegu wydawniczego w Krakowie, który do 1990 roku był jednym z ważniejszych ośrodków niezależnego edytorstwa. Opierając się m.in. na szerokiej kwerendzie archiwalnej, dokonanej głównie w archiwach poszczególnych oddziałów Instytutu Pamięci Narodowej, autorka zestawiła najważniejsze dane dotyczące publikowanych poza cenzurą pism i książek, podziemnych oficyn wydawniczych oraz stosowanych technik druku i kolportażu. W publikacji znalazły się także informacje na temat zwalczania drugiego obiegu w Krakowie przez aparat represji PRL. Pracę uzupełniają unikatowe fotografie pochodzące ze zbiorów IPN.

Historia Polski, Historia powszechna, Książki,

Generał Stanisław Taczak 1874-1960 / Bogusław P(...)

Autorzy: Bogusław Polak, Michał Polak
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Poznań – Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-606-0
Oprawa: twarda
Liczba stron: 350

Album Generał Stanisław Taczak 1874-1960 przybliża postać pierwszego dowódcy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Autorzy publikacji w rozdziale biograficznym ukazali całe życie urodzonego w wielkopolskim Mieszkowie Stanisława Taczaka: jego edukację i drogę do armii, udział w Powstaniu i wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920, służbę wojskową do 1930 roku, losy podczas II wojny światowej, działalność społeczną oraz wysiłki podejmowane na rzecz zachowania pamięci o Powstaniu Wielkopolskim.

Książka ukazuje także bliskich generała i ich losy oraz przedstawia różne starania o upamiętnienie Stanisława Taczaka, w tym sprowadzenie jego prochów do Poznania w 1988 roku. Część albumowa zawiera wiele niepublikowanych dotąd zdjęć i dokumentów pochodzących ze zbiorów rodzinnych, ponadto zgromadzonych przez muzea, archiwa oraz prywatnych kolekcjonerów.

Historia Polski, Książki,

Fear Management. Foreign threats in the post-war P(...)

Autor: Bruno Kamiński
Wydawca: Peter Lang, Berlin 2019
ISBN: 978-3-631-76341-4
Seria: Geschichte, Erinnerung, Politik, Bd. 25
Oprawa: twarda
Liczba stron: 385

Publikacja Fear Management. Foreign threats in the post-war Polish propaganda. The influence and the reception of the communist media (1944-1956) przedstawia problem propagandowego zarządzania strachem w Polsce do 1956 roku. Komunistyczne media manipulowały informacją, odnosząc się tak do rzeczywistych, jak i sztucznie stymulowanych zagrożeń. Przedstawiano społeczeństwu mających zagrażać Polsce wrogów zewnętrznych, którymi miały być przede wszystkim Niemcy i USA. Retoryka ta wykorzystywana była przez propagandę do legitymizowania władzy powojennego rządu oraz do dyskredytowania dążeń do nawiązywania przez Polskę sojuszy z USA i państwami zachodnimi.

Bruno Kamiński porusza również kwestię społecznej reakcji na próby manipulacji opinią publiczną za pomocą strachu, analizując zmiany nastrojów społecznych wobec ówczesnych kampanii medialnych. Analiza ta pozwala na wyciągnięcie szerszych wniosków odnośnie do efektywności komunikacji między władzami a społeczeństwem w bloku socjalistycznym, a także prowadzi autora do konkluzji, że lęk przed nacjonalizmem i wrogością etniczną rozwinął się w jeden z filarów legitymizujących system komunistyczny.

źródło: Abstrakt; Wstęp

Nowsze

Starsze