Browsing Category

Książki

Porządek_Warszawa
Historia Polski, Książki,

Porządek publiczny i bezpieczeństwo w okupacyjne(...)

  • Redakcja:  Robert Spałek
  • Wydawca:  Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2018
  • ISBN:  978-83-8098-430-1
  • Seria:  „Warszawa Nie?pokonana”, t. XVII
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  507, [1]

Instytucje i organizacje działające podczas II wojny światowej w ramach Polskiego Państwa Podziemnego podjęły się ochrony porządku publicznego i bezpieczeństwa ludności Warszawy. Elity państwa konspiracyjnego walczyły o przywracanie mieszkańcom stolicy minimum bezpieczeństwa, nawet jeśli walka ta była ograniczona, często nieskuteczna, a po części iluzoryczna. Instytucje państwa podziemnego zwalczały szpiegostwo, kolaborację i zdradę, ale też przestępczość pospolitą i bandytyzm oraz szmalcownictwo.

Książka Porządek publiczny i bezpieczeństwo w okupacyjnej Warszawie powstała jako plon konferencji naukowej zorganizowanej w 2015 roku przez warszawski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Większość wygłoszonych wówczas referatów została obecnie opublikowana w wersji rozszerzonej. Autorzy poszczególnych tekstów omówili wybrane fragmenty aktywności poszczególnych instytucji i organizacji Polskiego Państwa Podziemnego, poczynając od konspiracyjnego sądownictwa, poprzez działania policyjne (Państwowy Korpus Bezpieczeństwa, a także współpraca z funkcjonariuszami policji granatowej), aż po działalność Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (Kedywu), batalionu „Miotła” oraz grupy ekspropriacyjno-likwidacyjnej Andrzeja Popławskiego „Andrzeja Sudeczki”. Zwrócono również uwagę na przestępczość pospolitą żołnierzy AK oraz próby jej zwalczania.

W publikacji znalazły się przyczynki, syntezy oraz studia problemów, podsumowujące dotychczasowe badania, niejednokrotnie łączące je z nowatorskimi ustaleniami i nieznanymi szczegółami. Tom zawiera również teksty o cechach pionierskich, wytyczające nowe kierunki badań. Książka przekazuje interesująco przedstawioną wiedzę dotyczącą wybranego przez autorów zakresu tematyki, skierowaną nie tylko do badaczy, ale również do nauczycieli, studentów, dziennikarzy oraz miłośników historii.

źródło: wstęp do publikacji

Utwory powstańcze
Historia Polski, Książki,

Utwory powstańcze / Roman Tadeusz Wilkanowicz

  • Autor:  Wilkanowicz, Roman Tadeusz (1886-1933)
  • Wybór, opracowanie i wstęp:  Kiec, Izolda
  • Wydawca:  Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2018
  • ISBN:  978-83-945698-9-1
  • Seria:  Wielkopolskie mikrohistorie, t. 5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  533

Tobie Polsko, ta kropla krwi wrzącej,
Tobie Polsko, tych naszych serc bicie,
Tobie każdy cień myśli gorącej,
Tobie wszystko, na śmierć i na życie!

Powyższe słowa często są przywoływane przy okazji obchodów kolejnych rocznic wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, jednak ich autor, Roman Tadeusz Wilkanowicz (1886-1933), pozostaje wciąż postacią mało znaną. Co więcej niejednokrotnie jest mylony z własnym synem, również Romanem Tadeuszem (1909-1944), który był grafikiem i uczestnikiem konspiracji okupacyjnej w Warszawie.

Przywrócenia pamięci Romana T. Wilkanowicza – powstańca wielkopolskiego, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920, korespondenta wojennego, a zarazem poety, satyryka i dziennikarza – podjęła się Izolda Kiec, która w książce Utwory powstańcze zebrała jego rozproszone teksty. Obok wierszy oraz wspomnień i refleksji z okresu Powstania Wielkopolskiego w publikacji znalazły się również inne utwory patriotyczne, w tym elegie oraz teksty inspirowane postaciami wielkich Polaków. Zebrane utwory poprzedza obszerny rozdział wstępny autorstwa Izoldy Kiec, zatytułowany Bard wielkopolskiej wolności. Wykorzystując liczne odnalezione dokumenty oraz źródła drukowane, autorka wstępu zgłębia kontekst historyczny opublikowanych utworów, aby przywołać zapomniane fragmenty bogatej biografii Romana T. Wilkanowicza.

Książka wydana w serii Wielkopolskie mikrohistorie, okraszona na okładce satyrycznym wizerunkiem Wilkanowicza, przypomina o twórcy, który przedstawiając swoje racje w niepokorny, emocjonalny sposób, dążył do utworzenia wolnej, niepodległej i sprawiedliwej dla wszystkich Polski.

Pamięć środowiskowa
Historia Polski, Książki,

Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników(...)

  • Autor:   Małgorzata Praczyk
  • Wydawca:  Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2018
  • ISBN:  978-83-65663-86-3
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  403

W ostatnich miesiącach II wojny światowej i w pierwszych powojennych latach przez Ziemie Odzyskane przetaczały się masy ludzi, zwierząt oraz rzeczy. Dynamicznie zmieniało się też środowisko przyrodnicze tych obszarów. Małgorzata Praczyk, autorka publikacji Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników poddała analizie obraz przyrody utrwalony w pamiętnikach przesiedleńców z tego okresu, aby zbadać relacje zachodzące między osadnikami a poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego.

Pamięć ludzi o środowisku dotyczyła przyrody na kolejnych etapach wędrówki osadników: od pozostawionej w dawnym miejscu zamieszkania, poprzez obserwowaną w drodze, po zastaną i zasiedlaną w nowym miejscu. Książka ukazuje pozytywny wpływ środowiska na aktywność ludzi, którzy znaleźli się w tamtej rzeczywistości historycznej. Poszczególne elementy środowiska naturalnego – zwierzęta, miejsca – pomagały osadnikom oswajać się z nową sytuacją, w przeciwieństwie do utrudniającego zadomowienie się zastanego obcego dziedzictwa kulturowego.

Autorka w swoich badaniach dokonała analizy tekstów kilkuset pamiętników powstałych w ciągu półwiecza 1948-1998. Korzystała przy tym m.in. z licznych wspomnień osadników Ziem Odzyskanych spisanych na konkurs ogłoszony przez Instytut Zachodni w 1956 roku. Książkę ilustrują unikatowe zdjęcia pochodzące w większości ze zbiorów Instytutu Zachodniego.

Gdynia
Historia Polski, Książki,

Projekt edukacyjny „Miasto Gdynia w okresie II w(...)

  • Opracowanie:    Wydział Współpracy  i  Analiz  Samorządowych  Urzędu Miasta Gdyni
  • Kierownik projektu:   Ryszard Toczek
  • Wydawca:  Urząd Miasta Gdyni, Gdynia 2019
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  T. 1: 764 ; T. 2: 853

Urząd Miasta Gdyni od 2007 roku prowadzi projekt badawczy: „Miasto Gdynia w okresie II wojny światowej”, którego celem jest ustalenie możliwie pełnej informacji o historii miasta podczas II wojny światowej. W ramach projektu kompletowana jest wiedza o losach mieszkańców Gdyni w tym tragicznym okresie: o nalotach, masowych wysiedleniach, mordach, a także osadzaniu w obozach pracy przymusowej, gettach oraz obozach koncentracyjnych. Pracownicy Wydziału Współpracy i Analiz Samorządowych UM Gdyni pod kierunkiem Ryszarda Toczka opracowują listy ofiar wśród żołnierzy oraz ludności cywilnej, w tym przedstawicieli inteligencji rozstrzelanych w Lasach Piaśnickich. Urząd Miasta pozyskał też skany niemieckiego publikatora urzędowego z Gdyni Amtsblatt des Stadtkommissars Gotenhafen z lat 1939-1945. Przygotowano opracowania dotyczące poszczególnych zagadnień. Uzupełniają je wspomnienia znanych Gdynian oraz Księga adresowa Gdyni 1937-1938.

Materiały zebrane przez autorów projektu były sukcesywnie publikowane w Internecie pod adresem www.2wojna.gdynia.pl . W roku 2019 większość z nich została wydana drukiem jako Projekt edukacyjny „Miasto Gdynia w okresie II wojny światowej”.  Dwa tomy składające się z 24 zeszytów (w tym jeden zeszyt wieloczęściowy) zawierają wiele stron materiałów źródłowych, m.in. wyżej wymieniony Amtsblatt. Zgromadzone dokumenty są doskonałym źródłem nie tylko dla historyków, ale także dają szeroki dostęp do wiedzy dla mieszkańców miasta i innych osób zainteresowanych historią II wojny światowej, co podkreśla dodane w tytule sformułowanie „projekt edukacyjny”.

Józef Dowbor-Muśnicki
Historia Polski, Książki,

Józef Dowbor-Muśnicki 1867-1937 / Rafał Sie(...)

  • Autorzy:  Rafał Sierchuła, Wojciech Jerzy Muszyński
  • Wydawca:  Instytut Pamięci Narodowej, Poznań – Warszawa, 2018
  • ISBN:  978-83-8098-570-4
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron: 255, [1]

Generała Józefa Dowbora-Muśnickiego wspomina się ostatnio najczęściej w kontekście 100. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Warto jednak przypomnieć, że zanim w styczniu 1919 roku trafił on do Wielkopolski, aby przejąć dowództwo Powstania, tworzył I Korpus Polski podczas I wojny światowej, a wcześniej przez wiele lat służył w armii carskiej. Wychowany w domu w duchu polskości, przez całe swoje życie pozostawał polskim patriotą, który jako żołnierz walczył o niepodległą Polskę. Po przejściu w stan spoczynku generał osiadł na stałe w podpoznańskim Lusowie, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Powstańców Wielkopolskich w dużej mierze poświęcone jego osobie.

W albumie Józef  Dowbor-Muśnicki  1867-1937  wydanym przez Instytut Pamięci Narodowej autorzy ukazali całe życie generała oraz jego dokonania. Publikacja zawiera ponad 260 zdjęć, w tym wiele dotąd niepublikowanych, przedstawiających koleje losu bohatera książki i jego rodziny. Część albumową poprzedza rozdział biograficzny „Droga życia Józefa Dowbora-Muśnickiego”. R. Sierchuła i W. J. Muszyński przypomnieli w nim m.in. jakże ważny fragment testamentu generała, który podsumowując swoje życie napisał, że: „dołożył wszelkich swych możliwości dla wskrzeszenia Polski w jej byłej chwale i potędze”.

Przemysł 4_0
Aktualności, Książki, Niemcoznawstwo,

Przemysł 4.0. Nowa polityka przemysłowa Niemiec (...)

  • Autorzy:   Konrad Popławski, Rafał Bajczuk
  • Wydawca:  Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa 2019
  • ISBN:  978-83-65827-33-3
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  78

Po czasach produkcji mechanicznej napędzanej siłą pary, produkcji masowej z zastosowaniem energii elektrycznej oraz sterowanej komputerowo zautomatyzowanej linii produkcyjnej, nadchodzi czas czwartej rewolucji przemysłowej, nazwanej Przemysł 4.0 (Industry 4.0). W jednorodnym systemie cyber-fizycznym (CPS – cyber-physical system) następuje integracja ludzi i sterowanych cyfrowo maszyn z Internetem oraz technologiami informacyjnymi. Przepływ informacji ma na celu optymalizację procesów produkcji na różnych jej etapach, co pozwala uzyskiwać przewagę nad konkurencją.

Konrad Popławski i Rafał Bajczuk w publikacji Przemysł 4.0. Nowa polityka przemysłowa Niemiec zastanawiają się, jakie są możliwości i kierunki realizacji założeń czwartej rewolucji przemysłowej w RFN. Autorzy analizują przykładowe przedsięwzięcia podejmowane przez władze niemieckie w celu wspierania krajowego przemysłu, aby umożliwić mu przystosowanie do transformującej się gospodarki globalnej, szczególnie w branży motoryzacyjnej, stoczniowej oraz odnawialnych źródeł energii. Opisane w książce działania pokazują na zwiększanie wpływu rządu federalnego na obszary gospodarki uznawane w Niemczech za strategiczne.

Wartości pamięci_1
Historia Polski, Książki,

Wartości pamięci. Szkice o ludziach idei w XX wi(...)

  • Autor:  Rogalewska, Ewa
  • Wydawca:  Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Białymstoku, Białystok – Warszawa, 2019
  • ISBN:  978-83-8098-562-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron: 335, [1]

Publikacja Wartości pamięci zawiera zbiór esejów z pogranicza
historii społecznej, literaturoznawstwa i antropologii. Autorka przedstawiła w nich wybrane losy osób, które swoje dwudziestowieczne przemiany tożsamości zapisały w literaturze dokumentu osobistego.

Bohaterowie książki reprezentują ludzi XX wieku, których świat wartości oraz wyobrażeń odszedł już w przeszłość. Wszyscy doświadczyli totalitaryzmów – brunatnego bądź czerwonego. Dzięki ich jednostkowej pamięci powstała szersza pamięć zbiorowa. Przekazując swoje indywidualne przeżycia, przekazali również wspomnienia społeczności, do której należeli.

Na podstawie indywidualnych portretów poszczególnych osób autorka publikacji podjęła próbę opisania grup społecznych represjonowanych od II wojny światowej do stanu wojennego, łącząc analizę i interpretację literaturoznawczą z kwerendami archiwalnymi.

źródło: wstęp do publikacji

100 Jahre Polen_1a
Historia Polski, Książki,

100 Jahre Polen. Kleine Bilder mit großen Geschic(...)

  • Koncepcja  i  tekst:  Matthias Kneip, Peter Oliver Loew, Manfred Mack, Julia Röttjer
  • Wydawca:  Deutsches  Polen-Institut,  Darmstadt  2019
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  41, [1]

W 2018 roku Deutsches Polen-Institut w Darmstadt przygotował wystawę “100 Jahre Polen. Kleine Bilder mit großen Geschichten”, włączając się w ten sposób w obchody 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Na ekspozycji zaprezentowano historię ostatnich stu lat dziejów Polski ukazaną w polskich znaczkach pocztowych.

Wystawie towarzyszyła publikacja książkowa 100 Jahre Polen. Kleine Bilder mit großen Geschichten. Eine Briefmarkenausstellung des Deutschen Polen-Instituts. W kilkunastu krótkich, bogato ilustrowanych tekstach, ukazano wybrane zagadnienia z ostatniego stulecia historii Polski. Jako ilustracje posłużyły polskie znaczki pocztowe, niektóre dobrze nam znane, inne będące filatelistycznym rarytasem.

Tobie Polsko_1
Historia Polski, Książki,

Tobie, Polsko, na śmierć i na życie! Mogiły po(...)

  • Oprawa:  twarda
  • Redakcja naukowa:  Adam Pleskaczyński
  • Wydawca:  Wojewoda Wielkopolski, Instytut Pamięci Narodowej, Poznań – Warszawa, 2018
  • ISBN:  978-83-8098-540-7
  • Liczba stron: 407, [1]

Od wybuchu Powstania Wielkopolskiego minęło już ponad 100 lat. Nie żyje już nikt z uczestników tamtych wydarzeń, dlatego pamięć o nich pozostaje zadaniem dla kolejnych pokoleń. Pomocą może służyć książka Tobie, Polsko, na śmierć i na życie! zawierająca ewidencję grobów wojennych, w których spoczywają powstańcy wielkopolscy polegli w latach 1918-1920, do rozwiązania frontu wielkopolskiego 8 marca 1920 r. Publikacja jest efektem prac nad zgromadzonym materiałem źródłowym, zweryfikowanym w badaniach terenowych. W wyniku prac ujawniono istnienie 568 grobów, w których spoczywa 1197 powstańców.

Informacje o zachowanych mogiłach powstańczych usystematyzowano według 9 okręgów wojskowych w Wielkopolsce, a w ich ramach alfabetycznie według miejscowości, w których zlokalizowane są cmentarze. Dodatkowo zamieszczono informację o powstańcach zmarłych w niewoli i pochowanych w Berlinie. Ewidencji towarzyszą bogato ilustrowane komentarze dotyczące historii obiektów, osób oraz liczne cytaty ze źródeł archiwalnych i prasy. Książkę zamyka wykaz nazwisk odczytanych z inskrypcji nagrobnych, pełniący de facto rolę indeksu.

Twórcy opublikowanej ewidencji grobów powstańców wielkopolskich zdają sobie sprawę, że nie ma ona charakteru ostatecznego. Autorzy sugerują, że praca winna stać się impulsem do dalszych poszukiwań oraz weryfikacji zebranych danych.

Estonias war Children
Historia powszechna, Książki,

Estonia’s war children: a fractured generati(...)

  • Oprawa:  miękka
  • Autor:  Maddisson, Mai
  • Wydawca:  Brolga Publishing, Melbourne 2017
  • ISBN:  978-1-925367-96-6
  • Liczba stron: 552

Estonia’s war children: a fractured generation porusza mało znaną tematykę losu estońskich dzieci podczas II wojny światowej. Autorka, Mai Maddisson, pochodzi z rodziny uchodźców wojennych z Estonii, która podczas wojny wyemigrowała do Australii. Po wielu latach przepracowanych jako psycholog, Maddisson zebrała opowieści swoich rodaków, którzy jako dzieci podczas wojny trafili w różne miejsca. Niektórych zesłano na Syberię, inni na statkach opuścili Europę, część pozostała w swoim kraju. Każde z tych miejsc miało inny wpływ na życie estońskich dzieci z „podzielonej generacji”.

Książkę wzbogacają unikatowe materiały ilustracyjne pozyskane przez autorkę z prywatnych zbiorów jej rozmówców, podobnie jak i drugą pracę Maddisson: From here began the journey to far off lands. Hats off to Estonian war parents (Melbourne 2017), również dostępną w Bibliotece Instytutu Zachodniego. Obie publikacje, nieobecne w innych polskich książnicach, stanowią rzadkość w bibliotekach europejskich.

Nowsze
Starsze