Browsing Category

Zasoby archiwalne

Historia Polski, Historia powszechna, Zasoby archiwalne,

Notatki jeńca 1917-1918 / Tadeusz Cyprian

Autor: Tadeusz Cyprian
Redakcja: Monika Piotrowska, Magdalena Knapowska
Wydawca: Wydawnictwo Robert Andre, Koło 2021
ISBN: 978-83-954879-0-3
Oprawa: twarda
Liczba stron: 354

Prawnik Tadeusz Cyprian (1898–1979) w 1945 roku jako przedstawiciel Polski brał udział w procesie głównym zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze. Jednak już wcześniej, jako osiemnastolatek tuż po maturze, trafił w sam środek ważnych wydarzeń. Powołany do armii austriackiej, znalazł się na froncie I wojny światowej. Walczył na froncie włoskim, gdzie dostał się do niewoli. W latach 1917–1918 przebywał w obozach jenieckich w Paduli pod Salerno i Santa Maria Capula w pobliżu Neapolu.

Dzienniki Tadeusza Cypriana z tego okresu przechowuje Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Poznaniu. Sześć niepozornych zeszytów skrywa intrygujący tekst spisywany na bieżąco we włoskich obozach jenieckich. Zapiski młodego żołnierza opublikowane obecnie jako Notatki jeńca 1917-1918 zawierają m. in. nieznany obraz historii tworzenia armii polskiej we Włoszech.

Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna, Zasoby archiwalne,

Niemiecki urzędowy materiał w sprawie masowego m(...)

Redakcja: Adam Bosiacki
Przekład: Przemysław Bentkowski
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2020
ISBN: 978-83-8098-875-0
Oprawa: twarda
Liczba stron: 478, [1]

Istotnym materiałem dla badania zbrodni katyńskiej jest zbiór niemieckich dokumentów powstałych po ekshumacjach wiosną 1943 r. i w tym samym roku wydanych drukiem przez centralne wydawnictwo NSDAP. W owej publikacji jeden z systemów totalitarnych oskarżał drugi o dokonanie masowej zbrodni ludobójstwa.

Opublikowane wówczas dokumenty zostały obecnie przetłumaczone w całości na język polski i wydane w książce Niemiecki urzędowy materiał w sprawie masowego mordu w Katyniu. Oprócz raportów i protokołów niemieckich komisji oraz zespołów badawczych zbiór zawiera również zeznania rosyjskich i polskich świadków dokonanej zbrodni, a także listę ponad 4 tysięcy ofiar zidentyfikowanych do 7 czerwca 1943 r. Całość uzupełnia bogata dokumentacja fotograficzna.

Historia Niemiec, Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Wojciech Kóčka w serbołużyckim ruchu narodowym(...)

Opracowanie: Piotr Pałys
Wydawca: Instytut Śląski, Opole 2019
ISBN: 978-83-7126-346-0
Oprawa: miękka
Liczba stron: 143

Wybitny antropolog i archeolog pochodzenia serbołużyckiego profesor Wojciech Kóčka (1911-1965), przed II wojną światową pionier wykorzystania fotografii lotniczej w badaniach archeologicznych, w latach 1945-1950 odgrywał ważną rolę w łużyckim ruchu narodowym. Ten badacz wczesnego średniowiecza i etnogenezy Słowian był w drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku sekretarzem Związku Serbów Łużyckich Domowina, działającym na rzecz Łużyczan w Polsce.

Publikacja opracowana przez Piotra Pałysa przypomina biografię Wojciecha Kóčki i jego zaangażowanie w obronie interesów łużyckich. Zgromadzone w książce dokumenty, w większości w języku górnołużyckim, ukazują działania na rzecz autonomii Łużyczan oraz polsko-łużyckie stosunki polityczne w latach powojennych.

Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Zbiór fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodn(...)

Redakcja naukowa: Tomasz Stempowski, Konrad Wiesław Ślusarski
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, [Warszawa] 2019
ISBN: 978-83-8098-145-4
Oprawa: twarda
Liczba stron: 1109, [3], [40] s. tablic + 286, [2]

Kolekcja fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu obejmuje około 128 tysięcy zdjęć. Większość z nich dotyczy zbrodniczej polityki III Rzeszy na okupowanych terenach Polski. Wiele z opisanych fotografii od dawna funkcjonuje w obiegu naukowym i kulturalnym, znaleźć je można w licznych publikacjach i na ekspozycjach. Inne jednak pozostają wciąż nieznane, mimo iż posiadają olbrzymie znaczenie dokumentacyjne.

Dwutomowa publikacja Zbiór fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytutu Pamięci Narodowej jest pierwszym tak szczegółowym omówieniem wymienionej w tytule kolekcji. Praca może służyć jako narzędzie ułatwiające wszystkim zainteresowanym korzystanie z zebranych w niej zdjęć.

Historia Polski, Zasoby archiwalne,

Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka

Redakcja naukowa: Paweł Kosiński
Tłumaczenie: Viktor Grotowicz
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019
ISBN: 978-83-8098-715-9
Oprawa: twarda
Liczba stron: 168

Hans Frank, stojący na czele Generalnego Gubernatorstwa od jesieni 1939 do początku 1945 roku, pozostawił spisane świadectwo swojej działalności w postaci diariusza czynności gubernatora generalnego, z dołączonymi protokołami i stenogramami posiedzeń oraz skorowidzami – razem 40 tomów maszynopisów. Dokumenty te, zachowane do dziś, stanowią niepowtarzalne źródło historyczne, ukazujące realia okupacyjne na ziemiach polskich.

Publikacja Rok 1939 w dzienniku Hansa Franka zawiera komplet 33 zapisów z pierwszego tomu diariusza czynności, datowanych od października do grudnia 1939 roku. Uzupełniają je 3 protokoły i stenogramy posiedzeń gremiów kierowniczych Generalnego Gubernatorstwa, którym przewodniczył Hans Frank w 1939 roku.

Część z zamieszczonych w książce 36 dokumentów nie była dotychczas nigdzie opublikowana, niektóre tylko we fragmentach. Tom stanowi zapowiedź wydania całości dziennika Hansa Franka.

Książki, Niemcoznawstwo, Zasoby archiwalne,

Dawne pismo niemieckie. Podręcznik do nauki pisma(...)

Autor: Harald Süß
Tłumaczenie: Joanna Drejer
Wydawca: Fundacja Dobro Kultury, Słubice 2019
ISBN: 978-83-947075-4-5
Oprawa: twarda
Liczba stron: 84

Dla osób pragnących zgłębić tajniki dawnej kaligrafii niemieckiej została wydana polska wersja podręcznika do nauki pisma neogotyckiego „Deutsche Schreibschrift” autorstwa Haralda Süßa, w tłumaczeniu Joanny Drejer. Publikacja zatytułowana Dawne pismo niemieckie. Podręcznik do nauki pisma neogotyckiego zawiera tablice z wzorami pisma od XVIII wieku do 1. połowy XX wieku, a także liczne przykłady dawnych dokumentów niemieckich wraz z ich transkrypcją na alfabet łaciński. Książce towarzyszy wydana przez Joannę Drejer oraz Izabellę Parowicz Kurrenta. Zeszyt ćwiczeń do nauki pisma neogotyckiego. Autorki zeszytu proponują, aby naukę czytania poprzedzić nauką pisania, co pozwoli na samodzielne poznawanie budowy i kształtów poszczególnych liter. Służą temu zaproponowane ćwiczenia oraz liczne przykłady dokumentów ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu.

Obie prace mogą być szczególnie przydatne dla osób zainteresowanych kwerendami w archiwach posiadających bogaty zasób z okresu XIX oraz początków XX wieku, nie tylko z terenów dawnego zaboru pruskiego. Nieznajomość dawnego niemieckiego pisma odręcznego jest bowiem poważną barierą dla badaczy, uniemożliwiającą prawidłowe odczytywanie części zasobów archiwów w zachodniej i północnej Polsce, a także w niemieckojęzycznej części Europy.