Browsing Tag

II wojna światowa

Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków, 1944-1946(...)

Autor: Grzegorz Hryciuk
Wydawca: Wydawnictwo Literackie, Kraków 2023
ISBN: 978-83-08-08322-2
Oprawa: twarda
Liczba stron: 657, [6]

Przesiedleńcy to opowieść o ponad 800 tysiącach Polaków wysiedlonych po II wojnie światowej z południowo-wschodnich ziem II Rzeczypospolitej na ziemie poniemieckie. Jest to też relacja o bezpowrotnie utraconym świecie i wojennej pożodze, o brutalnym rozstaniu z ukochaną małą ojczyzną i ciągnącej się tygodniami podróży przez Polskę w bydlęcych wagonach.

Wrocławski historyk przedstawia wydarzenia i osobiste wspomnienia wysiedlonych, przywracając pamięć o ich epopei, zapomnianej w wirze wielkiej historii.

Historia Niemiec, Historia Polski,

Arthur Greiser. Biografia i proces namiestnika III(...)

Autorzy: Dieter Schenk, Witold Kulesza
Tłumaczenie: Ewa i Grzegorz Bluszczowie
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2023
ISBN: 978-83-8142-775-3
Oprawa: miękka
Liczba stron: 595

Kariera Arthura Greisera rozpoczęła się od wstąpienia do NSDAP. Jako funkcjonariusz partii narodowosocjalistycznej przeszedł wszystkie szczeble awansu, wykazując własną inicjatywę w realizacji zbrodniczego planu likwidacji wszystkiego, co świadczyło o polskości ziem, które miał zniemczyć.

Dieter Schenk i Witold Kulesza szczegółowo omawiają etapy rozpoczętej w Gdańsku kariery Greisera oraz kształtowanie się osobowości nazistowskiego funkcjonariusza odpowiedzialnego za ludobójstwo dokonane na Polakach i Żydach. Autorzy przedstawiają dowody zbrodni oraz wyjaśniają złożone zagadnienia historyczne i prawne.

Proces Greisera był pierwszym, jaki został przeprowadzony przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w 1946 roku. Prekursorsko określono w nim zasady odpowiedzialności karnej ludobójcy, który własnoręcznie nikogo nie uśmiercił. Przed Trybunałem oskarżony nie przyznał się do winy i twierdził, że nie wiedział o zarzucanych mu zbrodniach, za dokonanie których według niego odpowiedzialni byli tylko Hitler i Himmler.

Historia Niemiec, Historia Polski,

Der Warschauer Aufstand 1944

Autor: Stephan Lehnstaedt
Wydawca: Reclam, Ditzingen 2024
Seria: „Kriege der Moderne”
ISBN: 978-3-15-011483-4
Oprawa: miękka
Liczba stron: 160

Powstanie Warszawskie jest do dziś symbolem polskiego bohaterstwa i pragnienia wolności w czasie II wojny światowej. Na zryw powstańczy niemieccy okupanci odpowiedzieli skrajną brutalnością: masowymi egzekucjami i deportacjami, a następnie systematycznym niszczeniem stolicy.

W 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego ukazała się publikacja w języku niemieckim, wydana na zamówienie Bundeswehry. Książka została napisana dla niemieckiego czytelnika, którego wiedza na temat wydarzeń II wojny światowej jest niewielka. Niemiecki historyk Stephan Lehnstaedt przyznaje, że nie napisał tej książki dla kolegów po fachu: „napisałem ją dla każdego, kto chce wiedzieć, dlaczego Powstanie Warszawskie 1944 roku jest ważne do dziś. Dla Polaków i dla Niemców”.

Historia Polski, Książki,

Mikołaj Wasik. Pierwszy wójt Dąbrówna

Autor: Wojciech Brojer
Wydawca: Wydawnictwo Twins, Dąbrówno 2023
ISBN: 978-83-943534-4-5
Oprawa: miękka
Liczba stron: 114, [2]

Najstarszy w Polsce pomnik Powstania Warszawskiego znajduje się w Dąbrównie, mazurskim miasteczku w powiecie ostródzkim. Pomnik został zbudowany 1 sierpnia 1946 roku w drugą rocznicę wybuchu Powstania przez Mikołaja Wasika (1898-1977), pierwszego powojennego wójta Dąbrówna.

Wojciech Brojer opowiada o burzliwych losach Wasika, w II Rzeczypospolitej żołnierza Wojska Polskiego, uczestnika Bitwy Warszawskiej 1920, obrońcy stolicy we Wrześniu 1939, powstańca warszawskiego, a po II wojnie samorządowca inwigilowanego przez aparat przemocy komunistycznego państwa.

Historia Niemiec, Historia powszechna, Niemcoznawstwo,

Die Sportpalast-Rede 1943. Goebbels und der “(...)

Autor: Peter Longerich
Wydawca: Siedler Verlag, München 2023
ISBN: 978-3-8275-0171-4
Oprawa: twarda
Liczba stron: 206

18 lutego 1943 roku w Berlinie Joseph Goebbels wygłosił przemówienie dla dużej, lecz starannie dobranej publiczności. W swojej mowie minister propagandy III Rzeszy wzywał do rozpoczęcia wojny totalnej przeciwko ZSRR i państwom alianckim. Goebbels nawoływał Niemców do kontynuowania wojny, nawet jeśli miałaby być długa i trudna.

Peter Longerich śledzi historię, znaczenie i następstwa przemówienia wygłoszonego w berlińskim Pałacu Sportu. Niemiecki historyk podkreśla, że przywódcy III Rzeszy wówczas po raz pierwszy przyznali się do problemów i ogłosili narodową mobilizację, nie dopuszczając możliwości szukania jakiegokolwiek kompromisu.

Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna,

Niemiecki obóz przesiedleńczy w Smukale (1941-19(...)

Autor: Mateusz Maleszka
Wydawca: Instytut Pamięci Narodowej, Bydgoszcz, Warszawa 2023
Seria: „Publikacje Delegatury IPN w Bydgoszczy”, t. 1
ISBN: 978-83-8229-813-0
Oprawa: twarda
Liczba stron: 118, [2] s., [8] s. tablic

We wrześniu 1941 roku na terenie przedwojennej fabryki „Karbid Wielkopolski” w Smukale (dziś dzielnica Bydgoszczy) okupanci hitlerowscy utworzyli niemiecki obóz przesiedleńczy. Wysiedlano tam całe wielopokoleniowe rodziny. Obóz został zlikwidowany w lutym 1943 roku, a pozostałych więźniów przeniesiono do obozu w Potulicach.

Mateusz Maleszka opisuje funkcjonowanie i znaczenie niemieckiego obozu przesiedleńczego w Smukale jako elementu niemieckiej polityki ludobójczej realizowanej w czasie II wojny światowej na terenie Pomorza Gdańskiego. Ważną częścią publikacji jest imienna lista 334 osób, które zmarły w obozie.

Historia Niemiec, Historia Polski, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Zbrodnie niemieckie na inteligencji polskiej w pie(...)

Redakcja: Bogumił Rudawski
Wydawca: Instytut Zachodni, Poznań 2023
Seria: „Prace Instytutu Zachodniego”, nr 100
ISBN: 978-83-66412-57-6
Oprawa: miękka
Liczba stron: 174

Publikacja Zbrodnie niemieckie na inteligencji polskiej w pierwszym okresie okupacji (1939-1940) jest pokłosiem konferencji popularnonaukowej zorganizowanej w Berlinie w 2021 roku. W dwóch pierwszych tekstach autorzy przedstawili genezę niemieckiej polityki okupacyjnej na przykładzie kolonialnych i imperialnych tradycji polityki niemieckiej oraz ewolucję stanowiska Hitlera w odniesieniu do Polski. Kolejne artykuły omawiają przebieg eksterminacji inteligencji polskiej w poszczególnych regionach – od Pomorza Gdańskiego, poprzez Wielkopolskę i Łódzkie oraz Górny Śląsk, po ziemie wchodzące w skład Generalnego Gubernatorstwa.

Historia Niemiec, Historia Polski, Historia powszechna,

Nazi Germany, annexed Poland, and colonial rule. R(...)

Autor: Rachel O’Sullivan
Wydawca: Bloomsbury Publishing, London – New York 2023
Seria: „Modern Histories of Politics and Violence”
ISBN: 978-1-3503-7722-6
Oprawa: twarda
Liczba stron: [12], 252, [4]

Publikacja Nazi Germany, annexed Poland, and colonial rule przedstawia ekspansję nazistowskich Niemiec w dwóch okręgach – Kraju Warty i Gdańsku-Prusach Zachodnich, ukazując ją przez pryzmat kolonializmu.

Autorka bada idee i dyskursy związane z ekspansją, osadnictwem i propagowaną misją cywilizacyjną, uznając je za nieodłączny element rządów III Rzeszy w Polsce. Rachel O’Sullivan porównuje metody stosowane przez nazistów z kolonialnymi metodami asymilacji, ujarzmienia i przemocy stosowanymi przez Niemców w Afryce.

Wśród źródeł i ilustracji wykorzystanych w książce brytyjskiej historyczki znalazły się m. in. dokumenty z Archiwum II wojny światowej ze zbiorów Instytutu Zachodniego.

Historia Niemiec, Niemcoznawstwo,

Unser Nationalsozialismus. Reden in der deutschen (...)

Autor: Götz Aly (mit einem Aufsatz von Anne Prior)
Wydawca: S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main 2023
ISBN: 978-3-10-397196-5
Oprawa: twarda
Liczba stron: 300, [1]

Götz Aly w swoich wystąpieniach zebranych w publikacji Unser Nationalsozialismus, ukazuje praktyki zrzucania winy za zbrodnie hitlerowskie na różnych sprawców lub niezidentyfikowanych narodowych socjalistów. Niemiecki historyk dowodzi, że setki tysięcy Niemców aktywnie dopuściło się zbrodni przeciw ludzkości na ogromną skalę, ale wiele milionów je aprobowało lub przynajmniej na nie przyzwalało.

W książce poświęconej kwestii, kim byli owi narodowi socjaliści, zamieszczony został także tekst autorstwa Anne Prior, stanowiący biografię Irmgard Kroymann, po II wojnie światowej kreującej się na ofiarę nazizmu.

Historia Niemiec, Historia Polski,

Zamęt. Czas powojnia w Stargardzie i okolicznych (...)

Autor: Jolanta Aniszewska
Wydawcy: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2022
ISBN: Cz. 1: 978-83-7986-434-8 ; 978-83-61456-78-0 ; Cz. 2: 978-83-7986-435-5 ; 978-83-61456-82-7
Oprawa: twarda
Liczba stron: 335 + 599

Zamęt to opowieść o Stargardzie i pobliskich wsiach oraz miasteczkach, a także o zmianach zachodzących w latach 1933-1947. Część pierwsza opisuje przedwojenne niemieckie miasto, które dało się uwieść Hitlerowi i jego losy podczas ostatnich miesięcy wojny. Drugi tom ukazuje trudny czas powojnia, z bezprecedensową w swej skali wymianą ludności oraz proces budowania nowej społeczności.

Autorka wykorzystała liczne źródła odnalezione w kilkudziesięciu instytucjach, w tym w rosyjskich archiwach, a także w zasobach prywatnych. Zebrane w książce opowieści mieszkańców przeplatają się z dokumentami i fotografiami, pozwalając lepiej poznać dzieje miasta i jego obywateli.

Starsze