Browsing Tag

II wojna światowa

Gauleiter
Historia Niemiec, Historia Polski, Najnowsze publikacje Instytutu Zachodniego,

Gauleiter Prus Wschodnich. Erich Koch – biog(...)

  • Autor:  Ralf  Meindl
  • Tłumaczenie:  Joanna  Black-Meindl
  • Wydawcy:  Instytut Zachodni,  Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego,  Poznań, Olsztyn  2022
  • Seria:  „Przekłady Instytutu Zachodniego”,  nr 4
  • ISBN:  978-83-66412-30-9 ; 978-83-960760-9-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  419

Postać osławionego gauleitera Prus Wschodnich Ericha Kocha (1896-1986), zbrodniarza wojennego skazanego w Polsce na karę śmierci (wyrok nie został wykonany), jednego z najważniejszych nazistowskich przywódców, do dziś wzbudza duże zainteresowanie. W czasie II wojny światowej podległe mu terytoria rozciągały się od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego. Zarządzał nimi stosując politykę eksterminacji i masowego terroru, która pochłonęła miliony ofiar.

Naukowa biografia tego nazistowskiego prominenta przybliża osobę i przede wszystkim karierę Kocha w strukturach nazistowskiej Rzeszy. Na podstawie gruntownych badań archiwalnych autor w swej rozprawie doktorskiej, będącej podstawą tej książki, po raz pierwszy w historiografii ukazał w tak pełny sposób rolę Ericha Kocha, jego działalność, a także zaangażowanie w zbrodnie wojenne. Biografia Kocha jest jednocześnie historią NSDAP, rządów Hitlera, ważnym fragmentem historii Prus Wschodnich oraz polityki okupacyjnej w Polsce i Ukrainie.

Obsesja porządku
Historia Niemiec, Historia Polski,

Obsesja porządku. Niemieccy architekci planują w(...)

  • Autor:  Niels  Gutschow
  • Redakcja  naukowa:  Aleksandra  Paradowska,  Annika  Wienert
  • Tłumaczenie:  Małgorzata  Słabicka-Turpeinen
  • Wydawca:  Wydawnictwa  Uniwersytetu  Warszawskiego,  Warszawa  2021
  • ISBN:  978-83-235-5255-0
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  410

Ślady II wojny światowej są do dziś widoczne w przestrzeni polskich miast nie tylko jako pozostałości walk lub wyburzeń, ale również jako efekt niemieckiego planowania przestrzennego. Niemieccy architekci, urbaniści i projektanci wnętrz podczas okupacji proponowali wprowadzenie określonego ładu, który miał przyczynić się do całkowitej germanizacji terenów opanowanych przez III Rzeszę.

Niels Gutschow pokazuje działalność niemieckich planistów i ich obsesję porządku (Ordnungswahn), poddając analizie moralne aspekty ich pracy oraz aktywne zaangażowanie w politykę okupacyjną. Autor przedstawia losy wybranych specjalistów podczas wojny, a także po jej zakończeniu, kiedy wielu z nich otrzymało prominentne stanowiska przy odbudowie niemieckich miast.

Obóz Soldau
Historia Niemiec, Historia Polski,

Wielofunkcyjny niemiecki obóz Soldau 1939-1945. P(...)

  • Autor:  Radosław  Wiśniewski
  • Wydawcy:  Muzeum  Pogranicza,  Działdowo; Instytut  Północny  im. W. Kętrzyńskiego,  Olsztyn,  2021
  • ISBN:  978-83-958423-3-7 ; 978-83-954536-3-2
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  352

W zajętym w 1939 roku Działdowie hitlerowski okupant utworzył „Wielofunkcyjny niemiecki obóz Soldau”, działający do początku 1945 roku. Miejsce to zostało zdobyte przez Armię Czerwoną, a następnie zmienione w Nakazowo Rozdzielczy Obóz NKWD (styczeń – październik 1945 roku).

Radosław Wiśniewski z Muzeum Pogranicza w Działdowie, opierając się na badaniach źródłowych oraz wynikach prac ekshumacyjnych, przybliża dzieje tego mało znanego niemieckiego nazistowskiego obozu. Autor ukazuje specyfikę tego miejsca, wielofunkcyjny charakter oraz warunki w nim panujące, przedstawia również dalsze funkcjonowanie obozu pod rządami NKWD.

Żołnierze zapomniani
Historia Polski, Książki,

Żołnierze zapomniani. Wojsko Ochotnicze Ziem Zac(...)

  • Autor:  Bolesław  Rejer-Tarłowski
  • Wydawca:  Agencja  Wydawnicza „Torpress”,  Poznań  2021
  • ISBN:  978-83-960689-0-3
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  346

Bolesław Rejer-Tarłowski odtwarza historię powstania i działalności wielkopolskiej konspiracyjnej organizacji wojskowej, utworzonej 8 grudnia 1939 r. po zjednoczeniu pięciu organizacji  działających wcześniej w Poznaniu.

Autor, oficer Września 1939, po ucieczce z transportu jenieckiego podjął działalność konspiracyjną, stając się jednym z pięciu założycieli Wojska Ochotniczego Ziem Zachodnich. Po latach Rejer-Tarłowski sięga nie tylko do własnych wspomnień, ale także do relacji swoich współtowarzyszy oraz do niemieckich dokumentów sądowych. Uczestnik tamtych wydarzeń przypomina różne formy działania członków organizacji liczącej ponad 1500 konspiratorów oraz ukazuje ich dalsze losy: aresztowania, wyroki, egzekucje, przywracając pamięć o tych, którzy zginęli za Ojczyznę.

Życie codzienne
Dokumentacja prasowa, Historia Polski,

Życie codzienne Polaków w Generalnym Gubernators(...)

  • Autor:  Sebastian  Piątkowski
  • Wydawca:  Instytut  Pileckiego,  Warszawa  2021
  • ISBN:  978-83-66340-50-3
  • Oprawa: twarda
  • Liczba stron:  226

Drobne anonse prasowe przybliżają życie codzienne, ukazując potrzeby i pragnienia zwykłych ludzi. Anonse prasowe z czasów okupacji prezentują dodatkowo inne zjawiska, jak pauperyzacja czy ubóstwo dotykające tak ludność miejscową, jak i wysiedleńców z innych ziem.

Sebastian Piątkowski na podstawie drobnych ogłoszeń zamieszczonych w polskojęzycznej prasie niemieckiej próbuje odpowiedzieć na pytanie, jak z problemami życia codziennego próbowali sobie radzić Polacy wrzuceni w brutalne realia wojny i okupacji.

Wartheland
Historia Niemiec, Historia Polski,

Wartheland. Dzieje zbrodni / Adam Pleskaczyński

  • Autor:  Adam  Pleskaczyński
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Poznań – Warszawa  2021
  • ISBN:  978-83-8229-225-1
  • Oprawa:  miękka
  • Liczba stron:  383

Reichsgau Wartheland, okręg administracyjny utworzony przez Niemców z ziem polskich włączonych bezpośrednio do III Rzeszy, był dla okupanta poligonem doświadczalnym narodowego socjalizmu. W tym „wzorcowym okręgu Rzeszy” prowadzona była najbardziej rasistowska i bezwzględna polityka narodowościowa spośród wszystkich obszarów bezpośrednio wcielonych do Niemiec.

Album Wartheland. Dzieje zbrodni  ukazuje przebieg niemieckiej okupacji Kraju Warty z perspektywy trzech grup narodowościowych: Niemców, Polaków i Żydów. Około 1000 opublikowanych fotografii pochodzi ze zbiorów ponad 30 instytucji oraz prywatnych kolekcji, m. in. ze zbiorów Instytutu Zachodniego. Opatrzone komentarzami zdjęcia przybliżają wydarzenia nie tylko w Poznaniu i Łodzi, ale także w wielu mniejszych miejscowościach Wielkopolski i ziemi łódzkiej, przedstawiając życie codzienne przedstawicieli trzech narodów w okupacyjnej rzeczywistości.

Hitlers fatal
Historia Niemiec, Historia powszechna,

Hitler’s fatal miscalculation. Why Germany d(...)

  • Autor:  Klaus  H.  Schmider
  • Wydawca:  Cambridge  University  Press,  Cambridge  2021
  • Seria:  „Cambridge  Military  Histories”
  • ISBN:  978-1-108-83491-9
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  XVII, [1], 595

Dlaczego Hitler w grudniu 1941 roku zdecydował się wypowiedzieć wojnę Stanom Zjednoczonym? Klaus H. Schmider stara się odkryć łańcuch zdarzeń, które doprowadziły do tej decyzji.

Autor książki Hitler’s fatal miscalculation  ukazuje wydarzenia tamtego okresu w kontekście polityki wewnętrznej i wojskowej III Rzeszy. Schmider analizuje czynniki, które jego zdaniem wpłynęły na zmianę polityki Hitlera: wojnę ze Związkiem Radzieckim, niepewne stosunki Niemiec z Japonią, kwestie gospodarcze oraz akt Lend-Lease i odchodzenie przez USA od zasady neutralności.

Ostpreussens
Historia Polski, Książki,

Ostpreußens Kriegsbeute. Der Regierungsbezirk Zic(...)

  • Redakcja:  Christhardt  Henschel
  • Wydawca:  Fibre,  Osnabrück  2021
  • Seria:  „Einzelveröffentlichungen des Deutschen Historischen Instituts Warschau”,  42
  • ISBN:  978-3-944870-75-5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  416

Po niemieckiej agresji na Polskę w 1939 roku północna część Mazowsza została włączona do prowincji Prusy Wschodnie jako Regierungsbezirk Zichenau. Stolicą rejencji zostało miasteczko Ciechanów, przemianowane na Zichenau. Podobnie jak na innych terenach polskich włączonych do Rzeszy, niemieccy okupanci traktowali ten region jako obszar kolonizacji, pozbawiając zamieszkałą tu ludność polską i żydowską praw obywatelskich.

Publikacja Ostpreußens Kriegsbeute. Der Regierungsbezirk Zichenau 1939–1945  zawiera referaty historyków z Polski, Niemiec i Francji wygłoszone na konferencji w Niemieckim Instytucie Historycznym w maju 2017 roku. Zebrani w Warszawie badacze skupili się na różnych aspektach okupacji niemieckiej na północnym Mazowszu, pytając nie tylko o ideologię, strukturę i charakter reżimu okupacyjnego, ale także o życie codzienne i strategie przetrwania okupowanej ludności wobec różnorodnych form masowej przemocy wobec mieszkańców Regierungsbezirk Zichenau.

Szreniawa
Historia Polski, Książki,

Streng verboten. Wielkopolska wieś w latach 1939-(...)

  • Autorzy:  Małgorzata  Pietrzak,  Mariusz  Niestrawski
  • Wydawca:  Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego,  Szreniawa  2020
  • ISBN:  978-83-64119-67-5
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  193, [1]

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie w 2020 roku przygotowało wystawę czasową poświęconą dziejom wsi i rolnictwa wielkopolskiego w latach okupacji niemieckiej 1939–1945. Ekspozycja – dostępna obecnie w wersji cyfrowej na stronie Muzeum – ukazuje zmiany zachodzące na całym obszarze Kraju Warty (Reichsgau Wartheland). Dla nazistów Kraj Warty miał być spichlerzem Rzeszy, krainą niemieckich chłopów, społeczności jednolitej rasowo, duchowo i politycznie. Na polskich mieszkańców wsi spadły: terror, represyjne prawo, egzekucje, zsyłki do obozów koncentracyjnych, praca przymusowa, trudne warunki egzystencji i związane z tym choroby, wysiedlenia i przesiedlenia, a przede wszystkim pozbawienie wszelkiej własności nieruchomej i ruchomej.

Liczne fotografie z ekspozycji, w tym również pochodzące ze zbiorów Instytutu Zachodniego, zamieszczono na 140 stronach katalogu wystawy Streng verboten. Wielkopolska wieś w latach 1939-1945. Udostępniony w książce spis eksponatów zebranych na wystawie zawiera wiele nieznanych obiektów ze zbiorów muzealnych, archiwalnych oraz prywatnych. Część tekstowa  autorstwa Małgorzaty Pietrzak i Mariusza Niestrawskiego podsumowuje losy ludności wiejskiej pod rządami nazistów. Publikacja, w zamierzeniu katalog wystawy czasowej, dzięki bogactwu zamieszczonych materiałów stała się obszernym albumem ukazującym dzieje wsi w Kraju Warty podczas II wojny światowej.

Sądownictwo
Historia Polski, Niemcoznawstwo,

Sądownictwo niemieckie i jego rola w polityce oku(...)

  • Autor:  Maximilian  Becker
  • Tłumaczenie:  Wieńczysław  Niemirowski
  • Wydawca:  Instytut  Pamięci  Narodowej,  Warszawa  2020
  • ISBN:  978-83-8098-199-7
  • Oprawa:  twarda
  • Liczba stron:  382, [1]

System prawa i sądownictwa w III Rzeszy został ukształtowany w duchu narodowego socjalizmu i „narodowej” filozofii prawa. Niemiecki wymiar sprawiedliwości stał się strukturą nowej rasistowskiej idei „wspólnoty narodowej” oraz instrumentem panowania i ucisku na służbie Hitlera.

Maximilian Becker udowadnia, że taki charakter miało również sądownictwo niemieckie w okupowanej Polsce od końca 1939 roku. Dodatkowo uległo ono radykalizacji wskutek rozporządzeń „wojennego prawa karnego” i zaostrzenia orzecznictwa. Większość ofiar wymiaru sprawiedliwości stanowili Polacy, a zjawiskiem bardzo widocznym było nierówne traktowanie przez sądy Niemców i Polaków.

Autor przedstawia wymiar sprawiedliwości w kontekście historii niemieckiej okupacji. Becker wykazuje, że sądownictwo było ważnym, wręcz nieodzownym elementem niemieckiego panowania na terenach wschodnich podbitych przez III Rzeszę, służącym stabilizacji władzy i germanizacji.

Nowsze
Starsze