- Autor: Małgorzata Praczyk
- Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Historii UAM, Poznań 2018
- ISBN: 978-83-65663-86-3
- Oprawa: miękka
- Liczba stron: 403
W ostatnich miesiącach II wojny światowej i w pierwszych powojennych latach przez Ziemie Odzyskane przetaczały się masy ludzi, zwierząt oraz rzeczy. Dynamicznie zmieniało się też środowisko przyrodnicze tych obszarów. Małgorzata Praczyk, autorka publikacji Pamięć środowiskowa we wspomnieniach osadników poddała analizie obraz przyrody utrwalony w pamiętnikach przesiedleńców z tego okresu, aby zbadać relacje zachodzące między osadnikami a poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego.
Pamięć ludzi o środowisku dotyczyła przyrody na kolejnych etapach wędrówki osadników: od pozostawionej w dawnym miejscu zamieszkania, poprzez obserwowaną w drodze, po zastaną i zasiedlaną w nowym miejscu. Książka ukazuje pozytywny wpływ środowiska na aktywność ludzi, którzy znaleźli się w tamtej rzeczywistości historycznej. Poszczególne elementy środowiska naturalnego – zwierzęta, miejsca – pomagały osadnikom oswajać się z nową sytuacją, w przeciwieństwie do utrudniającego zadomowienie się zastanego obcego dziedzictwa kulturowego.
Autorka w swoich badaniach dokonała analizy tekstów kilkuset pamiętników
powstałych w ciągu półwiecza 1948-1998. Korzystała przy tym m.in. z licznych
wspomnień osadników Ziem Odzyskanych spisanych na konkurs ogłoszony przez
Instytut Zachodni w 1956 roku. Książkę ilustrują unikatowe zdjęcia pochodzące w
większości ze zbiorów Instytutu Zachodniego.
