2021-4 (381) OBLICZA DEMOKRACJI

Brak precyzji języka publicznych debat i codziennej komunikacji grozi nieporozumieniami, a nawet niezrozumieniem zaprzepaszczającym dialog. Równie istotne jest osadzenie toczonych debat w tradycji i kulturze prawnej, bez czego pojęcia przestają być kluczami do rozumienia i formowania rzeczywistości, a stają się wytrychami na usługach demagogów. Powrót do podstawowych pojęć jest zatem potrzebny każdemu pokoleniu, konfrontowanemu z tak szybko zmieniającymi się realiami ustrojowymi, ekonomicznymi czy społecznymi.

Autorzy niniejszego wydania „Przeglądu Zachodniego“ podjęli tematy aktualnych sprzeczności, polaryzacji, wyzwań i prób konsensusów związanych z obliczami demokracji. Zwracają uwagę na sferę teoretycznych analiz pojęcia demokracji, kształtowania opinii i asymetrii debat, ale także wymiernych indeksów diagnozujących kondycję demokracji w państwach europejskich. Konkluzje raczej nie zaskakują, potwierdzając zauważalny regres w krajach do niedawna uważanych za wzorcowe demokracje - zarówno na zachodzie, jak i przechodzących w latach 90. XX w. wielkie transformacje na wschodzie. Innym kontrapunktem jest opracowanie dotyczące mechanizmów partycypacji obywatelskiej w Federacji Rosyjskiej, skłaniające do porównania, w jak różny sposób można (nie)wykorzystać 30 lat przeobrażeń społecznych i ustrojowych. Z kolei o szansach czerpanych z dramatycznych doświadczeń w perspektywie ideałów wrażliwości i humanitaryzmu traktuje rozprawa o niemieckich biografiach pokoleniowych. Wszystko to potwierdza opinię o konieczności ciągłego zabiegania o wyznawane wartości, które w płynnych realiach współczesności nie są dane raz na zawsze.