2022-2 (383) RADYKALIZACJA I NIEŁAD MIĘDZYNARODOWY

Kryzysy – jak doświadczamy w dzisiejszej Europie – to potencjał refleksji, przewartościowań, oczyszczenia, a w końcu wzmocnienia, zmian i rozwoju. Mierzenie się z dramatycznymi wydarzeniami i burzliwymi przewartościowaniami jest sprawdzianem demokracji i porządku światowego.

Sprawdzianem w dosłownym znaczeniu, gdy okoliczności wymagają zastosowania praw ustanowionych dla sytuacji nadzwyczajnych, lecz również sprawdzianem motywacji i postaw, gdy chronić trzeba elementarne wartości, jak życie, wolność i godność ludzka. Próby generalizacji takich praw inicjowano już – jak czytamy – w czasach Ligii Narodów. W konfrontacji z krytykami wyraźniej dostrzegalne są aksjologiczne fundamenty demokracji, ukazującej swoje zdolności absorbcji i akomodacji wobec zmian, o czym traktuje pierwszy z zamieszczonych w tomie artykułów. Różne są źródła i cele kontestacji, zmieniają się sposoby komunikacji (jak wielka przepaść dzieli w tym względzie norweskie młodzieżówki schyłku lat sześćdziesiątych od ruchu QAnon!), żywe pozostają tendencje autorytarne, kwestionuje się (jak w Izraelu) procesy pokojowe czy nawet państwowość (jak czyni to Reichsbürgerbewegung), a jednak równolegle pojawiają się nowe instytucje (obok państw także organizacje międzynarodowe ze szczególną ich formą – Unią Europejską) konsekwentnie promujące wartość dialogu oraz edukacji jako narzędzi rozwoju i budowania wielopłaszczyznowego bezpieczeństwa.

Nawet z mozołem wypracowywana zdolność współpracy oraz solidarność w obliczu problemów i zagrożeń pozostają adekwatną odpowiedzią na kryzysy. Przedstawione w „Przeglądzie Zachodnim” kwestie radykalizacji i nieładu międzynarodowego można zatem odczytywać w kategoriach reakcji na efektywniejsze starania o światowy dobrostan.