Projekty zrealizowane
Literatura zjednoczonych Niemiec a tożsamość kulturowa i narodowa
Kierownik: prof. dr hab. Hubert Orłowski
Zespół: prof. dr hab. Czesław Karolak, dr hab. Sławomir Piontek, dr hab. Maria Tomczak, dr Maria Wagińska-Marzec, dr hab. Monika Wolting
Instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki
Okres realizacji: 2011-2013
Opis projektu:
U podstaw projektu legło założenie, iż również szeroko pojęta literatura oraz współtworzący ją aktorzy i instytucje potrafią udzielić odpowiedzi, czy i jak głęboko w „Republice Berlińskiej" ukształtowało się nowe poczucie wspólnoty narodowej i kulturowej.
Poszczególni członkowie zespołu weryfikowali/falsyfikowali w minionym roku żywotność wymienionych zjawisk na podstawie zróżnicowanych korpusów źródeł/tekstów i fenomenów. Niektóre z nich to: a) „archiwizacja literatury" (archiwa Wolfenbüttel, Halle, Marbach, Frankfurt nad Menem, Berlin) i mechanizmy rynku antykwaryczno-księgarskiego jako nowoczesne działania komunikacyjne; b) obecność dyskursu deprywacyjnego (zmiana paradygmatu tożsamościowego w stronę społeczeństwa ofiar) w niemieckiej literaturze po zjednoczeniu jako kolejny probierz „wzmożenia narodowego"; c) konflikt między „kulturą wiodącą" a wielokulturowością niemiecką jako dyskurs wiodący w projektach i debatach u progu XXI wieku; d) spór o hierarchię wyższości moralno-ideologicznej na osi „Ossi"-„Wessi" w niemieckiej literaturze po zjednoczeniu.
Rezultaty:
1.Hubert Orłowski: Sag mir, wo die Männer sind... (Dis)Kontinuitäten in der ,ostpreuβischen' Deprivationsliteratur, w: Carsten Gansel / Paweł Zimniak (Hrsg.): Das ,Prinzip Erinnerung' der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur nach 1989. V&R unipress Göttingen 2010, s. 37-47
2.Hubert Orłowski: „Flucht und Vertreibung vs. ,Deprivation' im Schatten von Auschwitz, w: Tür an Tür. Polen - Deutschland. 1000 Jahre Kunst und Geschichte. Redakcja Małgorzata Omilanowska. Berlin 2011, s. 632-635
3.Hubert Orłowski: Ucieczka i wypędzenie vs. deprywacja w cieniu Auschwitz, w: Obok. Polska - Niemcy. 1000 lat historii w sztuce. Redakcja Małgorzata Omilanowska. Berlin 2011, s. 632-636
4.Hubert Orłowski: Wehrmacht a Waffen SS. Uwagi do wspomnień Güntera Grassa i Richarda von Weizsäckera, w: Błażej Brzostek / Jerzy Eisler / Dariusz Jarosz, Tadeusz Wolsza (red.): Niepiękny wiek XX, Warszawa 2010, s. 273-283
5.Hubert Orłowski: Die Kontroversen um den deutschen Sonderweg, w: Historie. Jahrbuch des Zentrums für historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften, Folge 3, 2009/2010, s. 185-204
6.Hubert Orłowski: Pejzaż kulturowy zjednoczonych Niemiec, „Borussia", nr 50/2011, s. 141-172. (Znacznie poszerzona wersja ww studium ukaże się w tym roku w tomie zbiorowym Kultura w zjednoczonych Niemczech. Wybrane zagadnienia IZ Poznań.)
7.Hubert Orłowski: Miejsce szczególne, jedyne: wypędzenie i ucieczka vs. transfer wymuszony, w: Polsko-niemieckie miejsca pamięci. Warszawa tom II
8.Hubert Orłowski: „Nierównoczesność - pokolenie - intelektualiści/inteligencja: 'trójkąt bermudzki' komunikowania polsko-niemieckiego" (w kompendium „Interakcje" pod redakcją Izabeli Surynt)
9.Czesław Karolak: Digitale Wiedergeburten für den Tempel der Weisheit. Bibliothekssammlungen im Netz als Antwort auf die Herausforderungen der Informationsgesellschaft
10.Czesław Karolak: Zmiany strukturalne na rynku książki w Niemczech po 1990 roku
11.Monika Wolting: Das Profil des Intellektuellen in der Bundesrepublik und der DDR. Germanica Wratislaviensia 136. Red. Iwona Bartoszewicz, Marek Hałub, Germanica Wratislaviensia. Übereinstimmungen und Differenzen. Wrocław 2012, S. 25-40
12.Monika Wolting: Der Diskurs der Kulturnation als identitätsstiftender Beitrag der Vereinigungsprozesse seitens der Intellektuellen. Kontinuitäten Brüche Kontroversen. Deutsche Literatur nach der Wende. red. Monika Wolting, Edward Białek. Wrocław. Dresden 2012. S. 151-163
13.Monika Wolting: Literarische Rhetorik versus Semantik des Terrors. Literarische Institutionen in den Jahren 1933-1945. Retoryka literacka versus semantyka terroru.Studien zum Faschismus. Hg. v. Marek Maciejewski. Wrocław
14.Monika Wolting: Debata o połączenie trzech Niemieckich PEN-Clubów 1989-1998, Orbis Linguarum, Pod red. Edwarda Białka, Wrocław
15.Monika Wolting: „Deutsche Identitätssuche" im Spiegel der Debatten intellektueller Kreise in der Wendezeit. W: Mühen der ebenen. Studien zur deutschen Literatur nach 1989. Pod red. Moniki Wolting, Poznań 2013
16.Monika Wolting: Die Rolle der Intellektuellen an der Schwelle zum Vereinigten Deutschland. W: Geteilte Literatur, t. 2, Pod red. Moniki Wolting, Edwarda Białka. Dresden 2014
17.Monika Wolting: „Nowy Odwach" jako przykład kreowania nowych narodowych symboli w zjednoczonych Niemczech. W: Znaki i symbole władzy w przestrzeni społecznej. Tradycje i współczesność, red. G. Kucharski, Poznań 2013
18.Monika Wolting: Aufarbeitung der deutschen Vergangenheit als Aspekt der neuen deutsch-deutschen Identitätsfindung. W: Kongres Germanistyki Wrocławskiej. Red. Marek Hałub. Wrocław/Dresden 2013.Die deutsch-deutschen Intellektuellendebatten der 90er Jahre ais Beitrag zur Identitätsformulierung der gesamtdeutschen Gesellschaft. Festschrift für Prof. Hansen. Pod red. Stephana Woltinga, Passau 2013
19.Monika Wolting: Die Verwicklung der Intellektuellen in den Kommunismus an der Schwelle 1989/1990. W: Erinnerung-Identität-Engagement. Tendenzen in der Entwicklung der deutschen und polnischen Literatur nach 1989. Pod red. Markusa Jocha i Moniki Wolting. Göttingen 2014