Dyskusje na temat unijnych sankcji wobec rosyjskiego sektora jądrowego
#UE #Rosja #sankcje #Rosatom
Jak informuje „Handelsblatt” (7.02.2023), istnieje duże prawdopodobieństwo, że w ramach dziesiątego pakietu sankcji wprowadzone zostaną ograniczenia importu do państw UE produktów rosyjskiego sektora jądrowego, czyli np. wzbogaconego uranu, prętów paliwowych i technologii jądrowej.
Choć tego typu głosy pojawiały się już w Parlamencie Europejskim wiosną 2022 r., to państwa UE nie zdecydowały się dotychczas na ten krok, pomimo presji dyplomatycznej ze strony władz ukraińskich i oświadczenia w tej sprawie ukraińskiego prezydenta z 5.02.2023 r., który zadeklarował jednostronne sankcje wobec rosyjskiego sektora jądrowego i wezwał do takich samych działań państwa UE. Oświadczenie Zełenskiego nie spotkało się jednak ze zrozumieniem państw Unii, o czym świadczy choćby postawa rządu węgierskiego. Na podstawie umowy węgiersko-rosyjskiej planowana jest budowa dwóch reaktorów na Węgrzech, sfinansowana z rosyjskiego kredytu, pokrywającego ponad 88% kosztów inwestycji.
Inne państwa starają się szukać alternatywnych dostawców dla swoich sektorów jadowych, czego przykładem są działania władz Finlandii i Bułgarii. Pod presją uniezależnienia się od dostaw z Rosji znalazły się też przedsiębiorstwa prywatne, m.in. szwedzka grupa Vattenfall, niemiecki Siemens Energy czy francuska firma Framatome, które są w trakcie rezygnacji ze wspólnych interesów z rosyjskim Rosatomem.
Rosatom uczestniczy w przekazywaniu na potrzeby produkcji wojskowej substancji i urządzeń o tzw. podwójnym zastosowaniu; jest również ważnym koncernem ze względu na generowane zyski, gdyż przed inwazją na Ukrainę jego roczny dochód wynosił ok. 9 mld USD (dane za 2021 r.). Dzięki temu Federacja Rosyjska stała się największym dostawcą paliwa jądrowego na świecie i może oferować swoim kontrahentom tzw. pakiet całościowy, czyli realizować zadania poczynając od finansowania elektrowni, po ich budowę, dostawę prętów paliwowych, szkolenie personelu i częściowy odbiór odpadów nuklearnych. Rosatom zbudował również elektrownie jądrowe typu WWER w 11 państwach (m.in. w Czechach i Finlandii), a jego pakiet zamówień obejmuje kolejne 19 państw (m.in. Turcję, Bangladesz, Egipt, Węgry). Oferty złożono też 30 państwom z Afryki. (W. Ostant)
10 lutego 2023