Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej przeciwko Niemcom, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i USA w sprawie szczepionek na COVID-19
#ONZ #Niemcy #dyskryminacja rasowa #COVID-19
Komitet ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej 31.08.2023 r. wezwał „państwa strony globalnej Północy”, wymieniając z nazwy: Niemcy, Szwajcarię, Wielką Brytanię i USA, do zrzeczenia się praw własności intelektualnej do szczepionek na COVID-19.
Komitet podkreślił bardzo dużą dysproporcję pomiędzy państwami Północy, a biednym Południem globu, gdzie „COVID-19 pozostaje poważnym problemem zdrowia publicznego o niszczycielskich negatywnych skutkach” i zażądał zrzeczenia się prawa własności intelektualnej do szczepionek, metod leczenia COVID-19 i powiązanych z nimi technologii.
Powołując się na ochronę podstawowych praw człowieka oraz likwidację wszelkich form dyskryminacji rasowej, Komitet stwierdził dyskryminację w dostępie do profilaktyki zdrowotnej i leczenia, jako że zdecydowana większość populacji na Północy została zaszczepiona przeciwko COVID-19 wieloma dawkami (globalna średnia osób, które otrzymały co najmniej szczepionkę podstawową i dawkę przypominającą, wynosi 32%), a w części państw rozwijających się dwie dawki otrzymał zaledwie 1% społeczeństwa.
Komitet podkreślił, że odmowa wyrażenia zgody na odstąpienie od Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (Porozumienia TRIPS zawarte w ramach Światowej Organizacji Handlu) budzi obawy Komitetu w zakresie naruszenia przez państwa Północy (obejmujące ochroną patentową szczepionki na COVID-19) Międzynarodowej Konwencji w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej.
Komitet m.in. od Niemiec zażądał zmiany stanowiska w procesie negocjacyjnym traktatu o zapobieganiu kryzysom zdrowotnym i pandemiom (toczonym w Światowej Organizacji Zdrowia), a zwłaszcza poparcia rozwiązania pozwalającego na przyjęcie mechanizmu zobowiązującego rządy do zawieszenia praw własności intelektualnej w przypadku kryzysu zdrowotnego (w tym pandemii).
Decyzja komitetu podąża za apelami Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka z 3.01.2023 r. o nieprzedkładanie interesów ekonomicznych ponad prawa człowieka. Stanowisko Komitetu poparła Ashwini K. P., Specjalna Sprawozdawczyni ONZ ds. współczesnych form rasizmu, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji.
Decyzja komitetu uderza w interesy ekonomiczne niemieckich, szwajcarskich, amerykańskich i brytyjskich firm, w wolność gospodarowania oraz ważną w przemyśle Europy i USA ochronę własności intelektualnej. Mimo zarzutów o dyskryminację zmiana stanowiska negocjacyjnego państw Północy jest mało prawdopodobna. Państwa te podnoszą, że możliwe jest osiągnięcie celu (czyli zaszczepienie globalnej populacji) innymi metodami niż poprzez naruszanie własności intelektualnej. (J. Dobosz-Dobrowolska)
5.09.2023 r.