Przekazanie spuścizny Rainera Marii Rilkego do Niemieckiego Archiwum Literatury w Marbach
#Rilke #poeta #archiwum #zbiory #DeutschesLiteraturarchiv #Marbach #DLA
Spuścizna austriackiego poety Rainera Marii Rilkego (1875-1926), określanego mianem jednego z najznamienitszych poetów XX wieku, będąca przez niemal 100 lat w posiadaniu rodziny, została przekazana do zbiorów Niemieckiego Archiwum Literatury (Deutsches Literaturarchiv ‒ DLA) w Marbach, poinformowała minister stanu ds. kultury Claudia Roth (1.12.2022). Jest to bodaj „najważniejszy zakup spuścizny w niemieckiej historii powojennej”, stwierdziła.
Przechowywana od śmierci poety w archiwum rodzinnym w Gernsbach (Rilke-Archiv Gernsbach) spuścizna tego wybitnego reprezentanta liryki symbolicznej, prekursora egzystencjalizmu, obejmuje m.in. tysiące stron odręcznych notatek i projektów utworów, 86 nieznanych dotąd szkicowników i dzienników, ok. 8800 listów, setki rysunków i zdjęć z różnych etapów jego życia, a także bibliotekę obejmującą ponad 400 książek i czasopism z komentarzami poety.
Obszerne zbiory pism, rysunków i fotografii dają wgląd w nieznane dotąd obszary życia Rilkego i odsłaniają nowe możliwości zgłębienia jego twórczości i historii powstawania jego dzieł. W przekazanych zbiorach znajdują się m.in. wstępne zarysy prac, szkice i czystopisy znanych utworów prozatorskich oraz cykli liryków, takich jak: „Malte: pamiętniki Malte-Lauridsa-Brigge” oraz „Elegie duinejskie”. Spuścizna poety zawiera też obszerną korespondencję, która pokazuje, jak bardzo Rilke był powiązany ze sceną literacką i artystyczną tamtego czasu, przekraczającą granice obszarów językowych i krajów. Obejmuje ona bogatą wymianę listów, np. z Paulem Klee, Augustem Rodinem, André Gide’em, Robertem Musilem, Borysem Pasternakiem, Elsą Lasker-Schüler czy Eleonorą Duse.
Podczas konferencji prasowej minister Roth zwróciła uwagę, iż spośród wybitnych poetów i pisarzy XX w. tylko niewielu pozostawiło po sobie tak „głębokie i trwałe ślady” jak R. M. Rilke. Jego poezja porusza ludzi na całym świecie, mówiła. Podkreśliła też, że przekazana spuścizna otworzy nowe perspektywy dla lepszego poznania życia i twórczości Rilkego. Niemieckie Archiwum Literatury w Marbach stanie się odtąd centralnym miejscem dla badaczy i miłośników twórczości Rilkego na całym świecie.
Minister Roth zapowiedziała, że wkrótce po zapoznaniu się przez DLA w Marbach z całym zasobem przekazanej spuścizny, zostanie ona udostępniona w sposób nieograniczony publiczności. Muzeum Literatury Współczesnej w Marbach (Literaturmuseum der Moderne Marbach), jako jedna z instytucji należących do DLA, planuje ponadto przygotowanie wielkiej wystawy poświęconej poecie z okazji 150. rocznicy jego urodzin oraz 100. rocznicy śmierci. Będzie ona prezentowała dorobek R. M. Rilkego na tle kulturalnych nurtów i politycznego rozwoju jego epoki, a także oddziaływanie jego twórczości po czasy współczesne.
Nabycie spuścizny Rilkego z prywatnego archiwum rodzinnego w Gernsbach zostało sfinansowane ze środków: pełnomocnika rządu federalnego ds. kultury i mediów (BKM), a także dzięki finansowemu wsparciu kilku fundacji: Baden-Württemberg-Stiftung, Kulturstiftung des Bundes, Wüstenrot-Stiftung, Berthold Leibinger Stiftung oraz Carl Friedrich von Siemens Stiftung.
Niemieckie Archiwum Literatury w Marbach jest jedną z najważniejszych instytucji gromadzących zbiory najnowszej literatury niemieckiej. Przechowuje źródła historii literatury i humanistyki od 1750 r. do chwili obecnej. Obok Archiwum w skład DLA wchodzą również: Schiller-Nationalmuseum oraz Literaturmuseum der Moderne. DLA jest finansowane ze środków BKM; oprócz tego z puli federalnej są też dotowane poszczególne projekty realizowane przez Deutsches Literaturarchiv. (M. Wagińska-Marzec)
2 grudnia 2022