Rosnąca popularność Ziem Odzyskanych w literaturze budzi nowe pytania o tożsamość regionalną

#ZZiP #tożsamość regionalna

Wokół najnowszej książki o Ziemiach Zachodnich i Północnych (ZZiP), „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty” dr hab. Karoliny Ćwiek-Rogalskiej, koncentrowała się dyskusja podczas spotkania zorganizowanego w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu 4.02.2025 r., podczas której uwagę zwrócono na rosnącą popularność tej tematyki w literaturze.

Książka Ćwiek-Rogalskiej, oparta w dużej mierze na wspomnieniach mieszkańców ZZiP i dokumentach z epoki, opowiada w formie popularnonaukowej historię Ziem Odzyskanych aż do współczesności, koncentrując się na Pomorzu Środkowym oraz Wałczu, rodzinnym mieście autorki. Spotkanie, zatytułowane „Zrastanie. Nowe tożsamości ‹‹Ziem Odzyskanych››”, przyciągnęło liczną publiczność, wśród której znaleźli się także mieszkańcy lub osoby pochodzące z ZZiP, aktywnie zabierające głos w dyskusji z prelegentami w drugiej części spotkania. Główni uczestnicy dyskusji - oprócz wspomnianej autorki, prof. Robert Traba oraz prowadzący dr Piotr Oleksy – przywołali kilka najnowszych publikacji popularyzujących historię regionów  przyłączonych do Polski po II wojnie światowej, wskazując że jest to temat coraz bardziej popularny w literaturze.

Jednocześnie w trakcie dyskusji zwrócono uwagę na zasadnicze wyzwania stojące przed osobami zainteresowanymi historią tych regionów oraz autorami podejmującymi te zagadnienia w literaturze i badaniach naukowych. Najważniejszymi postulatami był apel Ćwiek-Rogalskiej o zaprzestanie egzotyzacji regionów zwanych odzyskanymi oraz Traby o niełączenie ich we wspólnie rozumiany jeden region Ziem Odzyskanych, ale podejmowanie tematów poszczególnych ich części oddzielnie, co zapobiegałoby dalszej mitologizacji ich przeszłości. Oboje prelegenci zwrócili także uwagę na pozytywny fenomen, jakim było zintegrowanie z krajem 1/3 jego terytorium, jednocześnie wskazując, że nowo powstające tożsamości regionalne są naturalnym, dynamicznym procesem, który świadczy o wzmacniającym się poczuciu „umojenia” zamieszkiwanego obszaru przez kolejne pokolenia mieszkańców ZZiP.

Spotkanie oraz dyskusja z udziałem publiczności poruszyła wątki od wielu lat pojawiające się w dyskursie naukowym o ZZiP w Polsce. Problematyka ta została w ostatnich latach spopularyzowana przez literaturę, co sprowokowało nowe pytania o kształtujące się tożsamości regionów ZZiP. (M. Bukiel)