Zakończenie Berlinale 2024 i jego polityczny wydźwięk
#Berlinale2024 #MatiDiop #Dahomey #ZłotyNiedźwiedź #SrebrneNiedźwiedzie #ClaudiaRoth
Ogłoszenie w dniu 24 lutego 2024 r. listy laureatów 74. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Berlinale” potwierdza przeświadczenie o jego politycznym charakterze, jak można przeczytać w niektórych komentarzach prasowych.
Najwyższe trofeum Złotego Niedźwiedzia zdobył film produkcji francusko-senegalsko-benińskiej „Dahomey” w reż. Mati Diop, który porusza aktualny obecnie temat restytucji zagrabionych w czasach kolonialnych dóbr kultury do krajów ich pochodzenia. Film przedstawia drogę powrotną 26 eksponatów (m.in. statuy króla Ghézo) z jednego z muzeów w Paryżu do Beninu (ówczesnego Królestwa Dahomey) w Afryce Zachodniej. Film stanowi połączenie dokumentu i eseju; jest swego rodzaju autoopowieścią utrzymaną w formule fantasy. Odbierając nagrodę, Mati Diop podkreśliła, że zwrot tych obiektów jest „sprawiedliwością dziejową” i wezwała, by nie dopuścić do tego, żeby sztuka afrykańska popadła w zapomnienie.
Statuetkę Srebrnego Niedźwiedzia otrzymały dwa filmy: „Yeohaengjaui pilyo” (A Traveler’s Needs) południowokoreańskiego reżysera Hong Sangsoo (zdobył też Wielką Nagrodę Jury) oraz apokaliptyczny komediodramat science fiction „L’Empire” w reż. Bruno Dumonta, będący międzynarodową koprodukcją (Francja, Włochy, Niemcy, Belgia, Portugalia), który również wyróżniono Nagrodą Jury.
Zdobywcą Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszą reżyserię został Nelson Carlos De Los Santos za film „Pepe”. Za najlepszą kreację aktorską w roli głównej Srebrnym Niedźwiedziem wyróżniono rumuńsko-amerykańskiego aktora Sebastiana Stana za rolę w filmie „A Diffrent Man” w reż. Aarona Schimbergana; natomiast za najlepszą grę aktorską w roli drugoplanowej statuetkę przyznano Emily Watson, występującą w filmie „Small Things Like These” w reż. Tima Mielantsa. W kategorii najlepszy scenariusz nagrodzony został Matthias Glasner za scenariusz do filmu „Sterben”. Za wybitne osiągnięcia artystyczne wyróżniono też operatora Martina Gschlachta za film „Des Teufels Bad”. Przyznano ponadto wiele nagród w poszczególnych sekcjach Berlinale.
Złotym Niedźwiedziem za całokształt twórczości uhonorowano w tegorocznej edycji amerykańskiego reżysera i producenta filmowego Martina Scorsese. Za szczególne zasługi w dziedzinie filmu został doceniony również niemiecki scenarzysta, reżyser, operator i producent filmowy Edgar Reitz, twórca 3-częściowej serii „Heimat”.
Podczas ceremonii wręczania nagród nie zabrakło również akcentów politycznych, zogniskowanych wokół aktualnego konfliktu na Bliskim Wschodzie. W trakcie ogłaszania nagrody dla filmu „No Other Land” prezentowanego w sekcji Panorama, który uznano za Najlepszy Film Dokumentalny (zdobył również Nagrodę Publiczności Panorama) doszło do wystąpień pro-palestyńskich. Film nakręcony przez 4-osobowy zespół palestyńsko-izraelskich aktywistów jest zapisem wydarzeń toczącej się w tym regionie wojny. Swoją postawę wobec istniejącego konfliktu zbrojnego wyraził jeden z członków jury, demonstrując naklejoną na plecach kartkę z żądaniem powstrzymania działań wojennych. Z podobnym apelem zwróciło się na scenie podczas odbierania nagród (przy aplauzie publiczności) również wielu innych twórców filmowych, domagając się zaprzestania walk. Również Mati Diop wyraziła w swoim laudatio solidarność z Palestyną.
Ceremonia zakończenia zmagań festiwalowych była też okazją do złożenia podziękowań przez minister Roth dotychczasowemu kierownictwu Berlinale, Mariette Rissenbeek i Carlo Chatrianowi, za ich „pełną poświęcenia pracę” w ciągu ostatnich 5 lat, chociaż − jak przyznała − „nie mieli łatwo”. Musieli bowiem przeprowadzić festiwal przez trudny okres pandemii, a także światowych kryzysów, wojen i przemocy. Roth z uznaniem stwierdziła, że udało im się sprofilować Berlinale jako festiwal polityczny i miejsce do dialogu, pokazując różne perspektywy. (M. Wagińska-Marzec)
1.03.2024
https://www.berlinale.de/en/festival/awards-and-juries/all-prizes-and-juries.html